Της Μαριάννας Γεωργαντή
Ο πόλεμος στην Ουκρανία μπαίνει στην πιο κρίσιμη στροφή του από το 2022 και αυτή τη φορά το κέντρο βάρους δεν είναι μόνο στα μέτωπα, αλλά στα χαρτιά: στα 28 σημεία του ειρηνευτικού σχεδίου του Ντόναλντ Τραμπ, που μπορεί να σηματοδοτήσει το τέλος των εχθροπραξιών, με όρους υπέρ εκείνου που κερδίζει στο έδαφος, της Ρωσίας.
Το ειρηνευτικό σχέδιο των 28 σημείων, που δημοσιεύτηκε διαδικτυακά, σκιαγραφεί ένα πλήρες πλαίσιο για την «επόμενη μέρα» του πολέμου στην Ουκρανία και ρυθμίζει σχεδόν κάθε πτυχή: από την ασφάλεια και τα εδάφη, μέχρι την οικονομία, την ενέργεια και την πολιτική αρχιτεκτονική της χώρας.
Πρώτα, στο κεφάλαιο για την ασφάλεια και το πολιτικό καθεστώς της Ουκρανίας, το κείμενο επιβεβαιώνει τυπικά την κυριαρχία της χώρας, αλλά ταυτόχρονα τη δένει χειροπόδαρα: η Ουκρανία λαμβάνει αμερικανικές εγγυήσεις ασφαλείας, όμως υπό όρους. Δεσμεύεται να κατοχυρώσει στο Σύνταγμά της την ουδετερότητα και την παραίτηση από κάθε προοπτική ένταξης στο ΝΑΤΟ, ενώ και η ίδια η Συμμαχία καλείται να επιβεβαιώσει ότι η Ουκρανία δεν θα γίνει ποτέ μέλος. Παράλληλα, προβλέπεται περιορισμός του μεγέθους των ουκρανικών Ενόπλων Δυνάμεων και επανεπιβεβαιώνεται ότι η χώρα θα παραμείνει μη πυρηνικό κράτος.
Στο δεύτερο σκέλος, αυτό των εδαφικών ζητημάτων, έρχεται η πιο σκληρή ουσία του σχεδίου: η Κριμαία, το Ντονέτσκ και το Λουγκάνσκ αναγνωρίζονται de facto ως ρωσικά. Οι περιοχές της Χερσώνας και της Ζαπορίζια «παγώνουν» στη γραμμή επαφής, χωρίς ουσιαστική επιστροφή τους στον ουκρανικό έλεγχο. Ορισμένες ζώνες μετατρέπονται σε αποστρατιωτικοποιημένες περιοχές υπό de facto ρωσικό έλεγχο, ενώ και οι δύο πλευρές δεσμεύονται ότι δεν θα αλλάξουν τα σύνορα διά της βίας.
Το τρίτο μέρος αφορά τις στρατιωτικές ρυθμίσεις. Εδώ προβλέπεται ότι το ΝΑΤΟ δεν θα σταθμεύει στρατεύματα στην Ουκρανία, ενώ μαχητικά αεροσκάφη της Συμμαχίας θα σταθμεύουν στην Πολωνία. Καθιερώνεται ένας μόνιμος διάλογος ασφαλείας μεταξύ ΗΠΑ, ΝΑΤΟ και Ρωσίας, με τη δημιουργία ξεχωριστής ομάδας εργασίας ΗΠΑ–Ρωσίας. Στο ίδιο πλαίσιο, η Ρωσία δεσμεύεται νομικά σε πολιτική μη-επιθετικότητας προς την Ουκρανία και την Ευρώπη .
Το τέταρτο μέρος είναι το οικονομικό πακέτο και η ανοικοδόμηση της Ουκρανίας. Προβλέπεται ότι οι ΗΠΑ και η Ευρώπη θα ξεκινήσουν ένα μεγάλο επενδυτικό πακέτο για την οικονομική ανάκαμψη της χώρας. Από τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, 100 δισ. διοχετεύονται στην ανοικοδόμηση, με τις ΗΠΑ να λαμβάνουν το 50% των κερδών. Η Ευρώπη προσθέτει άλλα 100 δισ. στο πακέτο. Επιπλέον, άλλα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία κατευθύνονται σε κοινά έργα ΗΠΑ–Ρωσίας, ενώ δημιουργείται ένα Ταμείο Ανάπτυξης της Ουκρανίας για επενδύσεις σε υποδομές, φυσικούς πόρους και τεχνολογία.
