Ο οίκος Fitch αναβάθμισε την πιστοληπτική ικανότητα της Ελλάδας στη βαθμίδα ΒΒΒ με σταθερές προοπτικές, από τη μέχρι πρότινος ΒΒΒ με θετικές προοπτικές. Η χώρα είχε ανακτήσει την επενδυτική βαθμίδα τον Δεκέμβριο του 2023 και είχε δει το outlook της να αναβαθμίζεται τον Μάιο του 2024.
Η απόφαση αυτή βασίζεται σε σειρά παραμέτρων που ο οίκος αξιολογεί ως καθοριστικές.
Παράγοντες υψηλής σημασίας
Η συνεχιζόμενη πτώση του δημόσιου χρέους αποτελεί κομβικό κριτήριο. Ο Fitch εκτιμά ότι το χρέος θα υποχωρήσει στο 145% του ΑΕΠ το 2025, μετά από διαδοχικές μειώσεις τα τελευταία χρόνια. Παρά το γεγονός ότι παραμένει κατά πολύ υψηλότερο από τον μέσο όρο των χωρών με αξιολόγηση «BBB», έχει μειωθεί περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη χώρα που παρακολουθεί ο οίκος μετά την πανδημία. Όπως σημειώνει ο Fitch, «αναμένουμε ότι το χρέος θα συνεχίσει να μειώνεται ραγδαία μεσοπρόθεσμα, προσεγγίζοντας το 120% έως το 2030», ενώ υψηλά ταμειακά διαθέσιμα περίπου 18% του ΑΕΠ λειτουργούν ως σημαντικό δίχτυ ασφαλείας.
Η δημοσιονομική εικόνα παραμένει ισχυρή. Ο Fitch προβλέπει πλεόνασμα της Γενικής Κυβέρνησης κοντά στο 1% του ΑΕΠ φέτος, επίπεδο αντίστοιχο με το 2024, με πρωτογενές πλεόνασμα 4,8%. Η σημαντική αυτή πρόοδος αποδίδεται στη σταθερή αύξηση των εσόδων, τη βελτίωση της φοροεισπρακτικής ικανότητας και την ελεγχόμενη δαπάνη.
Παράλληλα, ο οίκος θεωρεί ότι η δημοσιονομική χαλάρωση που προβλέπεται στα επόμενα έτη είναι διαχειρίσιμη. Η μείωση φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων, η οποία εκτιμάται σε 1,2 δισ. ευρώ το 2026 και 1,6 δισ. ευρώ το 2027, αναμένεται να ενισχύσει το διαθέσιμο εισόδημα και την κατανάλωση. Προβλέπονται επίσης πρόσθετες δαπάνες για επιδότηση ενοικίου, στήριξη χαμηλοσυνταξιούχων και αυξήσεις μισθών στην Άμυνα.
Σύμφωνα με τον οίκο, το δημοσιονομικό πλαίσιο παραμένει αξιόπιστο. Η πρόσφατη ψήφιση του νέου δημοσιονομικού κανόνα και οι επιδόσεις του 2024 αποτυπώνουν σταθερή προσήλωση στη δημοσιονομική ισορροπία. Η Ελλάδα μάλιστα υπερέβη τις απαιτήσεις του νέου πλαισίου της ΕΕ κατά το πρώτο έτος εφαρμογής του.
Επιπλέον, οι χρηματοδοτικοί κίνδυνοι παραμένουν περιορισμένοι χάρη στην ιδιαίτερα μακρά διάρκεια του χρέους, τα ευνοϊκά επιτόκια και τα υψηλά ταμειακά διαθέσιμα. Το μέσο επιτόκιο του χρέους παραμένει γύρω στο 1,5%, χαμηλότερο από την αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ.
Παράγοντες μεσαίας βαρύτητας
Η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας συνεχίζει να υπεραποδίδει έναντι της ευρωζώνης, διατηρώντας ρυθμό περίπου 2% από το 2023. Ο Fitch εκτιμά ότι αυτή η τάση θα συνεχιστεί έως τουλάχιστον το 2027, με κινητήριο δύναμη την εγχώρια ζήτηση, την πρόοδο των επενδύσεων μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και την ενίσχυση των ισολογισμών των νοικοκυριών.
Λοιποί παράγοντες αξιολόγησης
Τα πλεονεκτήματα της χώρας περιλαμβάνουν υψηλότερο κατά κεφαλήν εισόδημα από τον μέσο όρο των χωρών με βαθμολογία ΒΒΒ, σταθερούς θεσμούς και την ασφάλεια που παρέχει η συμμετοχή στην Ευρωζώνη. Ωστόσο, ο Fitch επισημαίνει και τις αδυναμίες: τη βαριά κληρονομιά του δημόσιου χρέους, τις εξωτερικές ανισορροπίες και τα ζητήματα που συνδέονται με τον τραπεζικό τομέα.
Το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών, περίπου στο 6% του ΑΕΠ, παραμένει μία από τις πιο επίμονες προκλήσεις, αν και η συμμετοχή στο ευρώ περιορίζει τους σχετικούς κινδύνους.
Ο τραπεζικός τομέας παρουσιάζει βελτιωμένη εικόνα, με αναβαθμίσεις των συστημικών τραπεζών σε επενδυτική βαθμίδα το 2025. Παρά τα θετικά αυτά βήματα, η διασύνδεση κράτους – τραπεζών παραμένει έντονη, κυρίως λόγω των υψηλών αναβαλλόμενων φορολογικών πιστώσεων.
Η χώρα διατηρεί επίσης υψηλή βαθμολογία ESG σε ζητήματα διακυβέρνησης, θεσμών και κράτους δικαίου.
Δήλωση του Υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκου Πιερρακάκη
Ο υπουργός σημείωσε: «Η σημερινή αναβάθμιση της Fitch επιβεβαιώνει κάτι που είναι πλέον ορατό σε όλους: Η Ελλάδα αλλάζει επίπεδο». Τόνισε ότι παρότι μειώνονται οι φόροι, ενισχύεται η κοινωνική στήριξη και βελτιώνεται η οικονομική αξιοπιστία της χώρας. Σύμφωνα με τον ίδιο, η αναβάθμιση μεταφράζεται σε χαμηλότερο κόστος για το Δημόσιο, περισσότερη ρευστότητα για τις επιχειρήσεις, καλύτερη πρόσβαση σε χρηματοδότηση και μεγαλύτερη εμπιστοσύνη των επενδυτών. Κλείνοντας, υπογράμμισε ότι η Ελλάδα «χτίζει μια νέα θέση στο επενδυτικό και οικονομικό περιβάλλον της Ευρώπης» και ότι η προσπάθεια συνεχίζεται για μια χώρα «πιο δυνατή, πιο σύγχρονη και πιο δίκαιη για όλους».
