Το ειρηνευτικό σχέδιο του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ για την Ουκρανία προβλέπει μια εγγύηση ασφάλειας εμπνευσμένη από το Άρθρο 5 του ΝΑΤΟ, η οποία θα υποχρεώνει τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους Ευρωπαίους συμμάχους να θεωρούν κάθε επίθεση κατά της Ουκρανίας ως χτύπημα εναντίον της «διατλαντικής κοινότητας», όπως αναφέρεται σε προσχέδιο που έχει στη διάθεσή του το Axios. Το σχέδιο ζητά από το Κίεβο σημαντικές παραχωρήσεις, αλλά την ίδια στιγμή περιλαμβάνει μια δέσμευση χωρίς προηγούμενο, η οποία συνδέεται με τον βασικό στόχο του προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι στις διαπραγματεύσεις για την ειρήνη, δηλαδή την απόκτηση ισχυρής διεθνούς προστασίας από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη. Είναι η πρώτη φορά που ο Τραμπ δείχνει διατεθειμένος να προσφέρει κάτι τέτοιο.
Το κείμενο των 28 σημείων που παρουσίασε την Πέμπτη στον Ζελένσκι ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας, Νταν Ντρίσκολ, και το οποίο έχει επίσης στη διάθεσή του το Axios, αναφέρει μόνο ότι «η Ουκρανία θα λάβει αξιόπιστες εγγυήσεις ασφαλείας». Παράλληλα όμως, η ουκρανική πλευρά έλαβε ένα ακόμη, πιο αναλυτικό προσχέδιο. Σε αυτό σημειώνεται ότι κάθε μελλοντική «σημαντική, εκούσια και παρατεταμένη ένοπλη επίθεση» της Ρωσίας πέρα από τη συμφωνημένη γραμμή ανακωχής «θα θεωρείται επίθεση που απειλεί την ειρήνη και την ασφάλεια της διατλαντικής κοινότητας», με τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους να δεσμεύονται να αντιδρούν αναλόγως, ακόμη και με χρήση στρατιωτικής ισχύος.
Το έγγραφο περιλαμβάνει χώρους υπογραφών για την Ουκρανία, τις ΗΠΑ, την Ευρωπαϊκή Ένωση, το ΝΑΤΟ και τη Ρωσία. Σύμφωνα με υψηλόβαθμο αξιωματούχο του Λευκού Οίκου, η Μόσχα έχει ενημερωθεί για το προσχέδιο, αν και δεν είναι ξεκάθαρο αν θα ζητηθεί υπογραφή του προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν. Η διάρκεια της εγγύησης προβλέπεται αρχικά να είναι δεκαετής, με δυνατότητα ανανέωσης μετά από κοινή συμφωνία. Αξιωματούχος του Λευκού Οίκου επιβεβαίωσε τη γνησιότητα του εγγράφου, σημειώνοντας ότι το σχέδιο πρέπει να συζητηθεί με τους Ευρωπαίους εταίρους και ενδέχεται να τροποποιηθεί.
Κατά τον Λευκό Οίκο, η κυβέρνηση Τραμπ βλέπει την προτεινόμενη εγγύηση ως «μεγάλη νίκη» τόσο για τον Ζελένσκι όσο και για τη μακροπρόθεσμη σταθερότητα της Ουκρανίας. Ωστόσο, η πρόταση συνοδεύεται από απαιτήσεις που θα οδηγούσαν την Ουκρανία να παραδώσει περισσότερα εδάφη από εκείνα που ήδη ελέγχει η Ρωσία, ενώ θα επέτρεπε στη Μόσχα να επανενταχθεί στη διεθνή σκηνή με άρση κυρώσεων και χορήγηση αμνηστίας για εγκλήματα πολέμου. Παρ’ όλα αυτά, το κείμενο προσφέρει ισχυρότερη προστασία απέναντι σε μελλοντική ρωσική επιθετικότητα από ό,τι αρχικά θεωρούνταν πιθανό όσο ο Τραμπ βρίσκεται στην προεδρία.
Ο απεσταλμένος του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, που έχει αναλάβει τη σύνταξη του σχεδίου των 28 σημείων, συζήτησε την προτεινόμενη εγγύηση με τον σύμβουλο εθνικής ασφάλειας του Ζελένσκι, Ρουστέμ Ουμέροφ, το προηγούμενο Σαββατοκύριακο. Το τελικό κείμενο παραδόθηκε γραπτώς στον Ζελένσκι την Πέμπτη, σύμφωνα με Αμερικανό αξιωματούχο. Το νέο πλαίσιο μπορεί να συναντήσει αντιδράσεις από τον σκληρό πυρήνα του «America First», καθώς ουσιαστικά δεσμεύει τις ΗΠΑ να προστατεύσουν στρατιωτικά την Ουκρανία αν ξεσπάσει νέα σύγκρουση.
Το προσχέδιο
«Αυτό το πλαίσιο καθορίζει τους όρους για ανακωχή μεταξύ της Ουκρανίας και της Ρωσικής Ομοσπονδίας και παρέχει διαβεβαίωση ασφάλειας βασισμένη στις αρχές του Άρθρου 5 της Βορειοατλαντικής Συνθήκης, προσαρμοσμένη στις συνθήκες αυτής της σύγκρουσης και τα συμφέροντα των Ηνωμένων Πολιτειών και των Ευρωπαίων εταίρων τους.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες επιβεβαιώνουν ότι μια σημαντική, εκούσια και παρατεταμένη ένοπλη επίθεση από τη Ρωσική Ομοσπονδία πέραν της συμφωνηθείσας γραμμής ανακωχής σε ουκρανικό έδαφος θα θεωρείται ως επίθεση που απειλεί την ειρήνη και την ασφάλεια της διατλαντικής κοινότητας. Σε μια τέτοια περίπτωση, ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, ασκώντας τη συνταγματική του αρμοδιότητα και μετά από άμεσες διαβουλεύσεις με την Ουκρανία, το ΝΑΤΟ και τους Ευρωπαίους εταίρους, θα καθορίσει τα απαραίτητα μέτρα για την αποκατάσταση της ασφάλειας. Αυτά τα μέτρα μπορεί να περιλαμβάνουν χρήση ένοπλης ισχύος, παροχή πληροφοριών και υλικοτεχνικής υποστήριξης, οικονομικές και διπλωματικές ενέργειες και άλλα βήματα που θα κριθούν κατάλληλα. Ένας μηχανισμός κοινής αξιολόγησης με το ΝΑΤΟ και την Ουκρανία θα εξετάζει κάθε αναφερόμενη παραβίαση.
Τα μέλη του ΝΑΤΟ, συμπεριλαμβανομένων της Γαλλίας, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γερμανίας, της Πολωνίας και της Φινλανδίας, επιβεβαιώνουν ότι η ασφάλεια της Ουκρανίας είναι αναπόσπαστο μέρος της ευρωπαϊκής σταθερότητας και δεσμεύονται να ενεργούν συντονισμένα με τις Ηνωμένες Πολιτείες για την αντιμετώπιση κάθε παραβίασης που πληροί τα κριτήρια, διασφαλίζοντας μια ενιαία και αξιόπιστη αποτρεπτική στάση.
Το πλαίσιο τίθεται σε ισχύ με την υπογραφή και παραμένει σε ισχύ για 10 χρόνια, με δυνατότητα ανανέωσης κατόπιν αμοιβαίας συμφωνίας. Κοινή Επιτροπή Παρακολούθησης υπό την ηγεσία Ευρωπαίων εταίρων και με συμμετοχή των ΗΠΑ θα εποπτεύει τη συμμόρφωση.
Υπογράφουν:
Ουκρανία
Ρωσική Ομοσπονδία
Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής
Ευρωπαϊκή Ένωση
ΝΑΤΟ»
Επιπλέον προβλέψεις
Πέρα από την εγγύηση ασφάλειας, το σχέδιο των 28 σημείων προβλέπει τη δημιουργία ζώνης αποστρατιωτικοποίησης ανάμεσα στις περιοχές ουκρανικού και ρωσικού ελέγχου στα ανατολικά. Η Ρωσία θα αναλάβει τον πλήρη έλεγχο του Ντονμπάς, ενώ οι γραμμές ελέγχου στη Χερσώνα και τη Ζαπορίζια θα παραμείνουν ως επί το πλείστον «παγωμένες». Δεν θα επιτρέπεται η παρουσία στρατευμάτων του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία και η μέγιστη δύναμη του ουκρανικού στρατού θα οριστεί στους 600.000 στρατιώτες, αριθμός μειωμένος σε σχέση με τη σημερινή δύναμη των περίπου 800.000 έως 850.000, αλλά αισθητά αυξημένος σε σχέση με το προπολεμικό μέγεθος των περίπου 250.000.
