Η Ελλάδα στην τέταρτη θέση με τα υψηλότερα ποσοστά χαμηλά αμειβόμενων
Η πρόσφατη έρευνα της Eurostat για τους χαμηλά αμειβόμενους εργαζόμενους στην Ευρωπαϊκή Ένωση αναδεικνύει μια πραγματικότητα που παραμένει ανησυχητική, παρά τις ενδείξεις οικονομικής σταθεροποίησης. Παρά την αύξηση του κατώτατου μισθού και την ενίσχυση της απασχόλησης, ένας στους πέντε εργαζόμενους στην Ελλάδα εξακολουθεί να ζει με αποδοχές που δεν εξασφαλίζουν αξιοπρεπές βιοτικό επίπεδο.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του 2022, το 14,7 % των εργαζομένων στην Ευρωπαϊκή Ένωση θεωρείται «χαμηλά αμειβόμενο», δηλαδή λαμβάνει αποδοχές που δεν ξεπερνούν τα δύο τρίτα του εθνικού διάμεσου ωριαίου μισθού. Στην Ελλάδα, το ποσοστό αυτό ανέρχεται σε 21,7 %, κατατάσσοντας τη χώρα στην τέταρτη θέση μεταξύ των κρατών-μελών με τα υψηλότερα ποσοστά χαμηλών αμοιβών.
Τα επιμέρους δεδομένα δείχνουν πως οι κοινωνικές ανισότητες αντανακλώνται με έντονο τρόπο στις αμοιβές. Μία στις τέσσερις γυναίκες εργάζεται με χαμηλό μισθό, ενώ στους νέους κάτω των 30 ετών το ποσοστό ξεπερνά το 40 %. Οι αριθμοί αυτοί καταδεικνύουν ότι οι ευκαιρίες επαγγελματικής εξέλιξης παραμένουν περιορισμένες για μεγάλες ομάδες του πληθυσμού, διευρύνοντας το χάσμα μεταξύ γενεών και φύλων.
Οι αιτίες του φαινομένου είναι πολυπαραγοντικές. Η μερική και προσωρινή απασχόληση, οι ευέλικτες μορφές εργασίας, η αδήλωτη δραστηριότητα και οι χαμηλές αμοιβές σε τομείς όπως ο τουρισμός και η εστίασηδημιουργούν ένα περιβάλλον όπου η εργασία δεν αποτελεί πάντα εγγύηση οικονομικής ασφάλειας. Παράλληλα, το αυξημένο κόστος ζωής και η υψηλή φορολογική επιβάρυνση επιδεινώνουν την καθημερινότητα των νοικοκυριών, ιδιαίτερα σε αστικά κέντρα όπως η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη.
Η Eurostat τονίζει ότι η αντιμετώπιση των χαμηλών αμοιβών συνδέεται άμεσα με την παραγωγικότητα, την εκπαίδευση και τις συλλογικές διαπραγματεύσεις. Σε χώρες με ισχυρή εργασιακή κουλτούρα, επενδύσεις στην κατάρτιση και αποτελεσματικούς μηχανισμούς προστασίας, όπως η Σουηδία, το ποσοστό των χαμηλά αμειβόμενων περιορίζεται μόλις στο 3 %.
Για την Ελλάδα, η ενίσχυση των σταθερών μορφών εργασίας, η τήρηση των συλλογικών συμβάσεων και η προώθηση θέσεων σε τομείς υψηλής προστιθέμενης αξίας αποτελούν απαραίτητες προϋποθέσεις για τη σταδιακή μείωση των χαμηλών εισοδημάτων. Εξίσου κρίσιμη είναι η στήριξη των νέων εργαζομένων και η αναχαίτιση της διαρροής επιστημονικού δυναμικού στο εξωτερικό, που αποδυναμώνει περαιτέρω την εγχώρια αγορά εργασίας.
Το φαινόμενο των «φτωχών εργαζομένων» δεν είναι απλώς μια στατιστική κατηγορία. Αποτυπώνει τον τρόπο με τον οποίο διανέμεται ο πλούτος, λειτουργεί η κοινωνική κινητικότητα και διαμορφώνεται η ποιότητα ζωής σε κάθε ευρωπαϊκή κοινωνία. Η εξασφάλιση αξιοπρεπών αμοιβών και ίσων ευκαιριών δεν είναι μόνο στόχος οικονομικής πολιτικής, αλλά βασική προϋπόθεση κοινωνικής συνοχής και βιώσιμης ανάπτυξης.
