Στο πνεύμα των Χριστουγέννων και με αφορμή το διαχρονικό ερώτημα για το νόημα της Γέννησης του Ιησού Χριστού, οι Attica Times φιλοξενούν μια ουσιαστική και βαθιά στοχαστική συνέντευξη με τον κ. Δημήτρη Μεταλληνό, διδάκτορα και διδάσκοντα Ιστορίας στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο και Πρόεδρο του Ιδρύματος “Ευγένιος Τζιμογιάννης” της ΝΙΚΗΣ.
Στη συζήτηση με τη δημοσιογράφο Κορίνα Τριανταφύλλου, ο κ. Μεταλληνός προσεγγίζει τη Γέννηση του Χριστού όχι μόνο ως κορυφαίο θεολογικό γεγονός, αλλά και ως ιστορικό ορόσημο με παγκόσμιες συνέπειες. Αναλύει τη διάκριση ανάμεσα στον ιστορικό και τον λειτουργικό χρόνο, απαντά σε ζητήματα που συχνά προκαλούν αμφισβητήσεις – όπως το πότε γεννήθηκε ο Χριστός – και φωτίζει τη βαθιά επίδραση του Χριστιανισμού στη διαμόρφωση της Ευρώπης, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της ίδιας της ιστορικής συνείδησης.
Η συνέντευξη ξεπερνά τα στενά όρια μιας ακαδημαϊκής ανάλυσης και ανοίγει έναν ευρύτερο διάλογο για τη σχέση πίστης, ιστορίας και σύγχρονης πραγματικότητας.
Με τα λεγόμενα του ο κ. Μεταλληνός καλεί τον αναγνώστη να δει τα Χριστούγεννα όχι απλώς ως μια εορταστική επέτειο, αλλά ως ένα ζωντανό γεγονός που συνεχίζει να επηρεάζει την ιστορία, τον πολιτισμό και την προσωπική ζωή του ανθρώπου.
Ήθελα να μας πείτε ιστορικά τι σημαίνουν Χριστούγεννα.
Πολύ ωραία.
Αυτή η ερώτηση είναι καίρια, διότι θέλω να εξηγήσω κάτι.
Όσοι ασχολούμαστε με την ιστορία νομιμοποιούμαστε επιστημονικά να ασχολούμαστε με τον Ιησού Χριστό, διότι εισήλθε στην ιστορία.
Ας πούμε.
Δεν μπορώ να ασχοληθώ με τον Ποσειδώνα και την Αθηνά, είναι μια προσβολή.
Διότι δεν εισήλθαν ποτέ ιστορικά πρόσωπα, είναι φανταστικά πρόσωπα.
Δεν μπορώ να ασχοληθώ με εξωγήινους, δεν μπορώ να ασχοληθώ με φαντασιώσεις.
Ο Ιησούς Χριστός είναι και ιστορικό πρόσωπο.
Πολύ γρήγορα, θα χρησιμοποιήσω μια ρήση για να μην αφήσουμε τη θεολογία απέξω, του Αγίου Αθανασίου του Μεγάλου, ο οποίος έλεγε, “Ο Χριστός ενηνθρώπησε, ή να ημείς θεοποιηθώμεν”. Δηλαδή, έγινε και άνθρωπος, θεάνθρωπος για την ακρίβεια, τέλειος άνθρωπος, τέλειος Θεός για να μπορέσουμε και εμείς να γίνουμε θεοί κατά χάρη βέβαια.
Δεν θα είχαμε Αγίους, δεν θα είχαμε την Παναγία μας πάνω απ’ όλα, εάν δεν έμπαινε στην ιστορία με αυτό τον τρόπο, τον μυστήριο τρόπο ο Ιησούς Χριστός.
Αυτό λοιπόν είναι πολύ σημαντικό και μας νομιμοποιεί και εμάς να μιλάμε. Διότι να είμαστε ειλικρινείς, τα πανεπιστήμιά μας ως επί το πλείστον, με μια μόδα που είχε έρθει απέξω, θέλουν να είναι αθεϊστικά.
Ασφαλώς, μπορείς να είσαι ό,τι θέλεις.
Αθεϊστικός.
Μόνο στους ψεύτικους θεούς, τους φανταστικούς θεούς, τα δωδεκάθεα και όλα αυτά, έχεις δικαίωμα να είσαι αυτός πανεπιστημίου.
Όχι όμως στον Ιησού Χριστό, διότι ο Ιησούς Χριστός είναι και ιστορικό πρόσωπο. Οπότε εξετάζουμε τον Ιησού Χριστό και ως ιστορικό πρόσωπο.
Επίσης, μια άλλη έτσι αμφισβήτηση που υπάρχει και πολλοί έχουν συγκρούσεις, είναι σχετικά με το θέμα πότε γεννήθηκε ο Ιησούς Χριστός. Το 1μ.Χ, το 7 π.Χ;
Ξέρετε, οι συνάδελφοί σας ειδικά από τις δυτικές χώρες, Αγγλία, Αμερική, Ηνωμένες Πολιτείες, καταπιάνονται αυτές τις ημέρες ακριβώς με το πότε γεννήθηκε ο Χριστός.
Λοιπόν, είναι μια καλή ευκαιρία να πούμε ότι οι μόνοι που δεν ευθύνονται για αυτές τις χρονολογίες είναι οι θεολόγοι και οι ιστορικοί. Ευθύνονται οι μαθηματικοί, οι αστρονόμοι, οι αστροφυσικοί, διότι εκείνοι υπολογίζουν το χρόνο 2025.
Το 2025 είναι ένας συμβατικός χρόνος. Αν μιλούσαμε στο Ισλάμ, δεν έχουμε το 2025. Έχουμε περίπου στο 1453.
Για τους μουσουλμάνους είναι 1453 περίπου.
Αν μιλήσουμε για το εβραϊκό χρονολόγιο, φτάνουμε γύρω στο 7,5 χιλιάδες, γιατί ξεκινάμε από 5.508.
Οπότε εμείς σαν χριστιανοί ορθόδοξοι λέμε το εξής.
Δεν υπάρχει στην Καινή Διαθήκη το ένα μετά Χριστόν.
Δεν υπάρχουν τίποτα από αυτές τις χρονολογήσεις.
Το λέει με απόλυτη ακρίβεια ο Ευαγγελιστής.
Όταν ήταν ο Οκταβιανός Αύγουστος αυτοκράτορας στη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία και ήτανε στην Κυρήνη, (Κυρήνη ήτανε η ευρύτερη περιοχή), συγκεκριμένος βασιλιάς και φτάνει μέχρι τον Ηρώδη τον βασιλέα στην Ιουδαία, τότε γεννήθηκε ο Χριστός.
Θα το μεταφράσω λίγο σήμερα.
Όταν ήταν ο κύριος Τασούλας το πρώτο έτος της προεδρίας της Δημοκρατίας, με πρωθυπουργό τον κύριο Μητσοτάκη στο έκτο έτος που πηγαίνει το έβδομο έτος της πρωθυπουργίας του και ήτανε περιφερειάρχης ο τάδε, δήμαρχος ο τάδε και τα λοιπά, γεννήθηκε ο Ιησούς Χριστός.
Είναι ακριβέστατη θεολογία.
Έτσι μετρούσαν το χρόνο τότε.
Όλα τα υπόλοιπα, το 17 π.Χ και τα λοιπά, ας τα βρουν οι μαθηματικοί, οι αστροφυσικοί που υπολογίζουν, πολύ σωστά, μια σεβαστή επιστήμη και μπορεί να πέσουνε λάθος. Και γι’ αυτό βλέπετε το σημαντικότερο γεγονός.
Υπάρχει ο ιστορικός χρόνος και ο λειτουργικός θεολογικός χρόνος.
Ο Χριστός γεννήθηκε 25 Δεκεμβρίου, γιατί και εκεί μας περιμένουν στη γωνία ότι τους λέμε ψέματα.
Ασφαλώς και όχι.
Αφού ήταν αγραυλούντες, ήταν έξω οι βοσκοί και κοιμόντουσαν έξω. Μπορείς σήμερα 25 Δεκεμβρίου ή παλιότερα που ήταν χειρότερος ο χειμώνας, διότι έχουμε και διάφορες αλλαγές και στο κλίμα και τα λοιπά, να μπορέσεις να πεις ότι ήταν 25 Δεκεμβρίου; Όχι.
Μάλλον λένε ότι γεννήθηκε φθινόπωρο, Οκτώβριο κάπου εκεί.
Γιατί τοποθετήθηκε η γιορτή του 25 Δεκεμβρίου, αφού δεν είναι η ιστορική γιορτή; Γιατί; Είναι ο λειτουργικός χρόνος. Διότι η μεγαλύτερη γιορτή που υπήρχε τους τρεις πρώτους αιώνες, που μην ξεχνάμε, έχουμε 11 εκατομμύρια μάρτυρες, η εκκλησία έχει υποστεί διωγμούς και μαρτύρια, αντικαθιστούν ως Βυζαντινή αυτοκρατορία κακώς, ως αυτοκρατορία Ρωμαϊκή της Νέας Ρώμης, της Ορθοδοξίας και του χριστιανισμού αντικαθίσταται, αντικαθιστούν τη μεγαλύτερη γιορτή που υπήρχε το χρόνο, την 25η Δεκεμβρίου που ήταν η γιορτή του Θεού Ηλίου και μάλιστα και του αυτοκράτορος, του εκάστοτε αυτοκράτορος που είχε θεοποιηθεί, τον αντικαθιστούν με τον πραγματικό ήλιο της δικαιοσύνης, τον νοητό ήλιο της δικαιοσύνης, τον Ιησού Χριστό. Και βάζουμε με κέντρο την 25η Δεκεμβρίου που αντικαθιστούν το ψεύτικο με το πραγματικό το ιστορικό, αφαιρούμε εννέα μήνες και πάμε 25 Μαρτίου είναι ο Ευαγγελισμός της Παναγίας.
Θα μου πει τώρα ένας γιατρός, “Μα δεν υπολογίζονται έτσι οι μήνες.
Δεν αφαιρούμε ακριβώς εννέα μήνες.
Είναι άλλος ο σεληνιακός μήνας.
Κι όμως, οι πατέρες της εκκλησίας σου λένε, “Αφαιρούμε εννέα ολόκληρους μήνες για να είναι η σύλληψη της Παναγίας, εξ άκρας συλλήψεως έχουμε θεάνθρωπο Ιησού Χριστό. Τώρα να αποδώσω τις προεκτάσεις για εκτρώσεις, για τέτοια, βλέπουμε εξ άκρας συλλήψεως σέβεται ο χριστιανισμός 2000 χρόνια τα δικαιώματα του αγέννητου παιδιού, τα δικαιώματα του εμβρύου.
Δεν βλέπετε πόσες προεκτάσεις …
Και με κέντρο τα Χριστούγεννα, σιγά-σιγά υπολογίζουν και όλες τις άλλες γιορτές. Υπάρχει λοιπόν ο ιστορικός χρόνος, το πότε γεννήθηκε ο Χριστός ιστορικά και υπάρχει και ο θεολογικός λειτουργικός χρόνος, γιατί βάση της γεννήσεως, σιγά-σιγά εξακτινώνεται όλος ο λειτουργικός χρόνος.
Αμέσως στις οχτώ μέρες, 1η ε Ιανουαρίου, έχουμε την περιτομή του Χριστού. Και στις 10 μέρες περίπου, ξαφνικά ο Χριστός γίνεται 30 χρόνια, έχουμε τη βάπτιση. Βλέπετε άλλος ο ιστορικός χρόνος, πώς θα χωρέσουν τρία χρόνια σε 365 μέρες και υπάρχει και ο εκκλησιαστικός χρόνος.
Αυτά οι θεολόγοι τα έχουν λυμένα.
Και γι’ αυτό μπορεί να μην ιστορικός είναι και θεολόγος, χαίρομαι διότι υπήρχε στο Reader’s Digest, ένα παλιό περιοδικό, ένα βουνό που έλεγε επιστήμη και επιστήμες. Και έβλεπες όλους επιστήμονες, γιατρούς, δικηγόρους, όλους να ανεβαίνουν ιστορικούς και απάνω στην κορυφή υπήρχε ο θεολόγος που καθότανε στην ξαπλώστρα και τους περίμενε όλους. Εάν τα ψάξουμε επιστημονικά και διεπιστημονικά, γι’ αυτό υπάρχουν απαντήσεις και δεν δημιουργούνται σκάνδαλα και πειρασμοί, πειρασμοί που κάποιος θέλει τον άνθρωπο να τον απομακρύνει απ’ το νόημα της ζωής, που είναι ο Ιησούς Χριστός, που είναι ο Κύριος και το κέντρο της ιστορίας.
Και είναι παγκόσμιο γεγονός η γέννησή του. Είναι γενικώς αποδεκτό.
Έχει αλλάξει το ημερολόγιο.
Υπήρξε παγκόσμια επίδραση στα ανθρώπινα δικαιώματα.
Σίγουρα και χωρίς τον χριστιανισμό, και η Ευρώπη δεν είναι ίδια, κύριε Μεταλληνέ;
Εσείς γιατί θεωρείτε ότι είναι παγκόσμιο γεγονός;
Είναι παγκόσμιο γεγονός γιατί κοιτάξτε, ο χριστιανισμός εξαπλώνεται παντού.
Δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο.
Όταν στις Ηνωμένες Πολιτείες έχουμε εκατομμύρια γηγενείς που είναι ισπανόφωνοι, Κινέζοι, Πορτογάλοι, γιατί οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι η αυτοκρατορία με πολλές λαότητες και γίνονται ορθόδοξοι και όχι ορθόδοξοι του Πάσχα ή των Χριστουγέννων μόνο, δύο γιορτών το χρόνο και φεύγουμε, αλλά συνειδητοί, εκκλησιάζονται, εξομολογούνται, μπαίνουνε, εντάσσονται, μυούνται στο σώμα της εκκλησίας.
Είναι πολύ σημαντικό στην Αφρική, χιλιάδες, στην Κολομβία με τον πατέρα Τιμόθεο τον επίσκοπο των Ινδιάνων.
Λοιπόν, είναι συγκλονιστικά.
Φοβάμαι κυρία Τρανταφύλλου, μήπως μερικά χρόνια, που θα είμαστε και λιγότεροι Έλληνες, ξαφνικά δούμε όλο τον κόσμο ορθόδοξο και εμείς είμαστε οι μόνοι που ακόμα θα ψάχνουμε το Θεό. Και θα έχουμε μεγάλη ευθύνη.
Μην ξεχνάμε, στην ιστορία έχει γίνει.
Εβραίος γεννήθηκε ο Χριστός και ακολούθησε τα έθιμα των Εβραίων. Εβραίος.
Αλλά ποιανού Εβραϊσμού; Του προφητικού Εβραϊσμού, όχι του Φαρισαϊκού.
Και εμείς Έλληνες να είμαστε ορθόδοξοι Εβραίοι.
Όχι ψευτοέλληνες και αρνητές της πίστεως των πατέρων μας.
Υπάρχουν παντού δύο όψεις.
Δεν υπάρχει ένας ελληνισμός, δεν υπάρχει ένας εβραϊσμός.
Ο κακός εβραϊσμός, ο Σιωνισμός, είναι αυτός που πολέμησε και σταύρωσε τον Χριστό. Μην φανούμε και εμείς μετά από 2000 χρόνια ασυνεπείς απέναντι στην παγκόσμια στην ανθρωπότητα ολόκληρη και ενώ έχουμε αυτό, την ευλογία, η δική μας γλώσσα να έχει ευλογηθεί απ’ τον ίδιο τον Ιησού Χριστό, απ’ τα Ευαγγέλια και τους πατέρες της εκκλησίας, όλοι οι μεγάλοι πατέρες, ο Γιώργος Φλωρόφσκι, ο μεγάλος Ρώσος, ο Άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς ο Σέρβος, όλοι λένε, “Αν δεν γίνεις Έλληνας, δεν μπορείς να νιώσεις και να πεις τα μυστήρια της Ορθοδοξίας”. Αυτή τη μεγάλη τιμή την έχει ο ελληνισμός και εμείς φαινόμαστε αχάριστοι μετά από 2000 χρόνια πολιτικά, κυβερνητικά, ε τα κόμματά μας, τα πανεπιστήμιά μας, η ακαδημία, η πνευματική ηγεσία, βλέπετε ότι απεμπολούμε αυτό το θησαυρό μας έχει δώσει και μας έχει πλουτίσει η ιστορία δια του Ιησού Χριστού και των πατέρων της εκκλησίας και εμείς κινδυνεύουμε να τα απεμπολήσουμε όλα.
Να μην γίνει αυτό το πράγμα. Αλλά να τιμούμε και να ευχαριστούμε και να δοξολογούμε το Θεό, που εκτός από ορθόδοξοι, το πιο σημαντικό, είμαστε, που λέμε στην πατρίδα μου την Κέρκυρα, και Έλληνες και Έλληνες που κατέχουμε αυτή τη γλώσσα. Αρκεί να τα κατέχουμε.
Και ήθελα κλείνοντας κύριε Μεταλληνέ, να συνδέσουμε αυτό το συγκλονιστικό γεγονός της γέννησης του Ιησού Χριστού, που το το γιορτάζουμε ως Χριστούγεννα εμείς, με την σημερινή πραγματικότητα. Πώς θα μπορούσατε να το συνδέσετε και τι μηνύματα θα θέλετε, θα θέλατε να περάσετε και στους πιστούς, αλλά και στους πολίτες γενικότερα που που μας ακούνε.
Κυρία Τρανταφύλλου, καίριο ερώτημα.
Ο Χριστός είναι το ζητούμενο της ιστορίας. Ο Χριστός υπάρχει.
Εμείς πρέπει να τον βρούμε.
Αν ο Χριστός μπει στη ζωή μας, όχι μόνο για μια μέρα, μπει συνεχώς στη ζωή μας, τότε ο κόσμος θα γίνει καλύτερος. Γιατί και εμείς θα είμαστε χριστοφόροι, αλλά το περιβάλλον μας χριστοφόρο, η χρονιά μας χριστοφόρα χρονιά, αλλά και η ζωή μας και ο κόσμος μας ένας χριστοφόρος κόσμος που θα μπορέσει να είναι πολύ καλύτερη.
Αρκεί να μπει.
Όχι όμως ο Χριστός όπως τον νοούμε εμείς, όπως τον νοούν οι Άγιοι Πατέρες, οι πνευματικοί μας και τα λοιπά. Χριστός μας χρειάζεται και τίποτα άλλο.
