Σε φάση προετοιμασίας βρίσκεται από την κυβέρνηση ένα νέο πακέτο μέτρων στήριξης για τις επιχειρήσεις, το οποίο αναμένεται να παρουσιαστεί εντός του νέου έτους και να τεθεί σε εφαρμογή από το 2027. Ο βασικός στόχος είναι η ουσιαστική μείωση των φορολογικών επιβαρύνσεων και η ενίσχυση της ρευστότητας στην αγορά.
Οι παρεμβάσεις για τα νομικά πρόσωπα θα συνδυαστούν με την καθιέρωση ενός νέου πλαισίου φορολόγησης των επιχειρηματικών ομίλων, σε πλήρη εναρμόνιση με τα πρότυπα του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Απώτερη επιδίωξη είναι η ενδυνάμωση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας και η μετατροπή της χώρας σε ελκυστικό επενδυτικό προορισμό.
Στην κορυφή της ατζέντας των φοροελαφρύνσεων βρίσκεται η μείωση της προκαταβολής φόρου, ένα αίτημα που προβάλλεται εδώ και χρόνια από τον επιχειρηματικό κόσμο. Η προκαταβολή φόρου υποχρεώνει τις επιχειρήσεις να καταβάλλουν εκ των προτέρων μέρος του φόρου που αναλογεί στα κέρδη της επόμενης χρήσης, περιορίζοντας σημαντικά τη ρευστότητά τους.
Σήμερα, η προκαταβολή αντιστοιχεί στο 80% του φόρου εισοδήματος, μετά την αφαίρεση τυχόν παρακρατήσεων. Για τους ελεύθερους επαγγελματίες έχει περιοριστεί στο 55%, ενώ για τις νεοσύστατες επιχειρήσεις διαμορφώνεται στο 50% για τις τρεις πρώτες χρήσεις, με εξαίρεση τα νομικά πρόσωπα που προκύπτουν από συγχωνεύσεις ή μετατροπές.
Όπως επισημαίνουν εκπρόσωποι της αγοράς, η μείωση της προκαταβολής δημιουργεί άμεσο δημοσιονομικό χώρο για την κάλυψη λειτουργικών αναγκών και μπορεί να αποτρέψει λουκέτα, ιδίως σε μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Παρότι ενδέχεται να υπάρξει βραχυπρόθεσμο δημοσιονομικό κόστος, εκτιμάται ότι μεσοπρόθεσμα θα υπάρξουν θετικές επιπτώσεις στην ανάπτυξη και στα δημόσια έσοδα.
Ιδιαίτερα πιθανή θεωρείται και η οριστική κατάργηση του μνημονιακού Τέλους Επιτηδεύματος, το οποίο εδώ και χρόνια χαρακτηρίζεται αντιαναπτυξιακό. Πρόκειται για έναν ετήσιο φόρο που επιβάλλεται ανεξαρτήτως κερδοφορίας και επιβαρύνει δυσανάλογα τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Η κατάργησή του θα μειώσει το πάγιο κόστος λειτουργίας, θα ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα και θα στείλει σαφές μήνυμα στήριξης της επιχειρηματικότητας. Παρά το υπαρκτό δημοσιονομικό κόστος, αυτό εκτιμάται ότι μπορεί να αντισταθμιστεί από την αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας και τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης.
Στο ίδιο πλαίσιο εξετάζεται και η αύξηση του ακατάσχετου επαγγελματικού λογαριασμού, ο οποίος αποτελεί κρίσιμο εργαλείο προστασίας της ρευστότητας επιχειρήσεων και ελεύθερων επαγγελματιών. Ο λογαριασμός αυτός διασφαλίζει ότι ένα ελάχιστο ποσό εσόδων παραμένει διαθέσιμο για την κάλυψη βασικών αναγκών, ακόμη και όταν υπάρχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο ή τα ασφαλιστικά ταμεία. Σήμερα το ακατάσχετο όριο ανέρχεται έως τα 1.250 ευρώ, με δυνατότητα κλιμάκωσης υπό προϋποθέσεις.
Κεντρικό ρόλο στον νέο σχεδιασμό κατέχει και η ενδοομιλική φορολογία, ένα πεδίο στο οποίο η Ελλάδα υστερεί σημαντικά. Το υφιστάμενο πλαίσιο θεωρείται ανεπαρκές τόσο ως προς τη διαφάνεια όσο και ως προς τον περιορισμό της φοροδιαφυγής και την ενίσχυση των δημοσίων εσόδων.
Ήδη έχει ανατεθεί σε ιδιωτική εταιρεία εξειδικευμένη μελέτη, τα πορίσματα της οποίας θα αποτελέσουν την πρώτη ύλη για τις επερχόμενες νομοθετικές παρεμβάσεις. Στόχος είναι η πλήρης χαρτογράφηση των συστημάτων φορολόγησης μεγάλων επιχειρηματικών σχημάτων σε άλλες ευρωπαϊκές και διεθνείς οικονομίες, η ανάλυση των ενδοομιλικών τιμολογήσεων και η διατύπωση προτάσεων προσαρμοσμένων στις ανάγκες της ελληνικής αγοράς.
Η πρωτοβουλία αυτή εντάσσεται στη συνολική στρατηγική εναρμόνισης με τα πρότυπα του ΟΟΣΑ και της ΕΕ και στην προσπάθεια ενίσχυσης της ελκυστικότητας της χώρας για επενδύσεις. Όπως τονίζουν αρμόδιες πηγές, Η Ελλάδα οφείλει να διαθέτει ένα πλαίσιο απολύτως συμβατό με τις καλύτερες πρακτικές της ΕΕ, ώστε να παρέχει προβλεψιμότητα στις επιχειρήσεις και να περιορίζει τις γκρίζες ζώνες στις ενδοομιλικές συναλλαγές. Στο πλαίσιο αυτό η Γενική Γραμματεία Φορολογικής Πολιτικής παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις έτσι ώστε το ελληνικό σύστημα να μην υστερεί σε σχέση με τα πιο εξελιγμένα ευρωπαϊκά μοντέλα.
Η μελέτη θα εστιάσει στον τρόπο με τον οποίο πραγματοποιούνται και τεκμηριώνονται σήμερα οι ενδοομιλικές συναλλαγές, αλλά και στο ποιο μοντέλο φορολόγησης ομίλων μπορεί να υιοθετηθεί ώστε το επιχειρηματικό περιβάλλον να γίνει δικαιότερο, πιο διαφανές και πιο ανταγωνιστικό. Η διεθνής εμπειρία θεωρείται καθοριστική, καθώς πολλές χώρες έχουν υιοθετήσει σύγχρονα σχήματα ομαδοποιημένης φορολόγησης.
Οι ίδιες πηγές διευκρινίζουν ότι οι ενδοομιλικές συναλλαγές δεν αφορούν μόνο μεγάλους ομίλους, αλλά και μικρότερες επιχειρήσεις που συνδέονται μέσω κοινών εταίρων, μετόχων ή διοίκησης. Στο πλαίσιο αυτό, πράξεις όπως αγορές, πωλήσεις, δανεισμοί, παροχή υπηρεσιών ή μεταβίβαση δικαιωμάτων μεταξύ συνδεδεμένων εταιρειών θεωρούνται ενδοομιλικές.
Η Ελλάδα δεν διαθέτει μέχρι σήμερα γενικό καθεστώς ενδοομιλικής φορολόγησης. Με το νέο σύστημα, οι όμιλοι θα έχουν τη δυνατότητα συμψηφισμού κερδών και ζημιών εντός του ίδιου σχήματος, μειώνοντας τον επιχειρηματικό κίνδυνο και ενισχύοντας την επενδυτική τους δυναμική, χωρίς να απαιτούνται συγχωνεύσεις. Παράλληλα, θα τεθούν αυστηροί κανόνες για την αποτροπή καταχρήσεων και τεχνητής μεταφοράς κερδών, με σαφή κριτήρια ιδιοκτησίας, χρόνου διακράτησης και τεκμηρίωσης συναλλαγών, σύμφωνα με το αυστηρό πλαίσιο που έχουν θεσπίσει ο ΟΟΣΑ και η Ευρωπαϊκή Ένωση για την καταπολέμηση της φοροαποφυγής.
