Η Ελλάδα προχωρά σήμερα σε ακόμη μία σημαντική πρόωρη αποπληρωμή δημόσιου χρέους, ενισχύοντας σταθερά την εικόνα αξιοπιστίας που είχε πληγεί την προηγούμενη δεκαετία. Η κίνηση αυτή δεν έχει μόνο συμβολική και στρατηγική αξία, αλλά συνοδεύεται και από απτά, μετρήσιμα αποτελέσματα για την οικονομία, τις επιχειρήσεις και τους φορολογούμενους πολίτες.
Πρόκειται για μια επιλογή που μειώνει βάρη του μέλλοντος και απελευθερώνει αναπτυξιακές δυνατότητες για τις επόμενες γενιές, χωρίς να μεταφέρει κόστος στο παρόν.
Η απόφαση
Το Ελληνικό Δημόσιο αποπληρώνει πρόωρα δάνεια ύψους 5,3 δισεκατομμυρίων ευρώ στο πλαίσιο της Greek Loan Facility, τα οποία είχαν συναφθεί την περίοδο του πρώτου μνημονίου και κανονικά θα έληγαν μετά το 2031.
Τα βασικά άμεσα και μεσοπρόθεσμα οφέλη για τη χώρα είναι πολλαπλά.
Καταρχάς επιταχύνεται η αποκλιμάκωση του δημόσιου χρέους. Για πρώτη φορά από το 2011, το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ αναμένεται να υποχωρήσει κάτω από το 140%, με στόχο να πέσει κάτω από το 120% έως το 2029. Με αυτή την πορεία, η Ελλάδα εκτιμάται ότι το 2026 δεν θα είναι πλέον η πιο υπερχρεωμένη χώρα της Ευρώπης.
Παράλληλα, η πρόωρη αποπληρωμή δημιουργεί πρόσφορο έδαφος για νέες αναβαθμίσεις από τους οίκους αξιολόγησης μέσα στο 2026, γεγονός που αναμένεται να μειώσει περαιτέρω το κόστος δανεισμού τόσο για το Δημόσιο όσο και για τις επιχειρήσεις.
Ιδιαίτερη σημασία έχει και η ενίσχυση της εμπιστοσύνης των αγορών. Η αξιοπιστία του Ελληνικού Δημοσίου αποτυπώνεται στο γεγονός ότι το επιτόκιο δεκαετούς δανεισμού της χώρας διαμορφώνεται σε επίπεδα χαμηλότερα από εκείνα της Γαλλίας, της Ιταλίας, του Ηνωμένου Βασιλείου και ακόμη και των Ηνωμένων Πολιτειών. Δεν πρόκειται για το χαμηλότερο επιτόκιο όλων των εποχών σε απόλυτους αριθμούς, αλλά για μια εντυπωσιακή επίδοση σε ένα διεθνώς δυσμενές περιβάλλον, ειδικά αν συγκριθεί με το παρελθόν όπου το ελληνικό επιτόκιο συνοδευόταν πάντα από υψηλό spread.
Ταυτόχρονα, διατηρείται ισχυρό το απόθεμα ρευστότητας. Οι πληρωμές καλύπτονται από το λεγόμενο «μαξιλάρι» διαθεσίμων, το οποίο εκτιμάται ότι στο τέλος του 2025 θα υπερβαίνει τα 35 δισεκατομμύρια ευρώ.
Τι σημαίνει αυτό για τους πολίτες
Ένα βασικό ερώτημα που τίθεται αφορά το αν και πώς ωφελείται ο Έλληνας πολίτης από αυτές τις κινήσεις. Η απάντηση βρίσκεται κυρίως στη μείωση των μελλοντικών τόκων. Με την πρόωρη αποπληρωμή, ο κρατικός προϋπολογισμός και κατ’ επέκταση οι φορολογούμενοι απαλλάσσονται από τόκους ύψους περίπου 1,6 δισεκατομμυρίων ευρώ, οι οποίοι θα καταβάλλονταν από το 2026 έως το 2041. Σε συνδυασμό με αντίστοιχες κινήσεις της τελευταίας τετραετίας, η χώρα έχει ήδη μειώσει σημαντικά τις ετήσιες δαπάνες για τόκους, με προοπτική περαιτέρω ελάφρυνσης τα επόμενα χρόνια.
Ορισμένοι επισημαίνουν ότι το πραγματικό όφελος πρέπει να υπολογίζεται σε «πραγματική παρούσα αξία», καθώς οι πληρωμές θα γίνονταν σταδιακά στο μέλλον. Ωστόσο, παραβλέπεται το γεγονός ότι τα δάνεια αυτά έχουν ήδη επιβαρύνει τη χώρα επί σειρά ετών με σημαντικούς τόκους, κόστος που έχει ήδη πληρωθεί.
Γιατί όχι παροχές
Ένα ακόμη πλεονέκτημα της πρόωρης αποπληρωμής είναι ότι δεν επιβαρύνει τον Κρατικό Προϋπολογισμό. Τα χρήματα προέρχονται από τον ειδικό λογαριασμό των ταμειακών διαθεσίμων, ο οποίος δημιουργήθηκε στο τέλος του τρίτου μνημονίου με αποκλειστικό σκοπό τη διαχείριση του δημόσιου χρέους. Από τον λογαριασμό αυτό έχουν ήδη διατεθεί περίπου 29 δισεκατομμύρια ευρώ για πρόωρες αποπληρωμές, χωρίς να θιγεί η δημοσιονομική ισορροπία.
Σύμφωνα με τους ευρωπαϊκούς κανόνες, η αποπληρωμή χρέους αποτελεί χρηματοοικονομική συναλλαγή και δεν επηρεάζει το πρωτογενές πλεόνασμα ή το έλλειμμα. Αντίθετα, οι παροχές, οι μισθοί και οι συντάξεις αποτελούν δημοσιονομικές δαπάνες με μόνιμο χαρακτήρα, οι οποίες επιβαρύνουν διαρκώς τον προϋπολογισμό και το χρέος.
Όπως τονίζουν αρμόδια στελέχη του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, η αξιοποίηση των διαθεσίμων για τη μείωση του χρέους όχι μόνο περιορίζει δραστικά τις μελλοντικές υποχρεώσεις, αλλά δημιουργεί και τον δημοσιονομικό χώρο ώστε στο μέλλον να μπορούν να στηριχθούν βιώσιμες πολιτικές προς όφελος της κοινωνίας και των επόμενων γενεών.
