Σε ομόφωνη συμφωνία για τη χορήγηση δανείου ύψους 90 δισεκατομμυρίων ευρώ προς την Ουκρανία για τη διετία 2026 έως 2027 κατέληξαν τα ξημερώματα οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη Σύνοδο Κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Η χρηματοδότηση θα προέλθει από δανεισμό της ΕΕ στις διεθνείς κεφαλαιαγορές, με εγγύηση τον προϋπολογισμό της Ένωσης.
Τη συμφωνία γνωστοποίησε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα μέσω ανάρτησής του στο Χ, επισημαίνοντας ότι «η απόφαση για τη χορήγηση ποσού 90 δισεκ. ευρώ ώστε να υποστηριχθεί η Ουκρανία για το 2026 2027 εγκρίθηκε. Τηρήσαμε τη δέσμευση μας».
Παρά το γεγονός ότι δεν υπήρξε συναίνεση για την αξιοποίηση των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων ως εργαλείο δανεισμού προς το Κίεβο, οι 27 ηγέτες κατέληξαν τελικά σε κοινή γραμμή, εγκρίνοντας τη λύση του δανείου μέσω της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Οι διαβουλεύσεις εξελίχθηκαν σε κλίμα έντασης και συνεχών ανατροπών, καθώς τα κράτη μέλη προσπαθούσαν να καλύψουν τις αυξημένες δημοσιονομικές ανάγκες της Ουκρανίας, η οποία αντιμετωπίζει σοβαρό έλλειμμα και παρατεταμένη στρατιωτική πίεση λόγω της ρωσικής εισβολής. Παρά τις διαφορετικές προσεγγίσεις, κοινός παρονομαστής ήταν η ανάγκη να υπάρξει τελική απόφαση και να αποφευχθεί η εικόνα πολιτικής αδυναμίας.
Καθοριστικό ρόλο στις καθυστερήσεις έπαιξε η στάση του Βελγίου, όπου φυλάσσονται μέσω της Euroclear τα περισσότερα παγωμένα ρωσικά κεφάλαια. Οι βελγικές αρχές ζήτησαν σαφείς και πλήρεις εγγυήσεις για ενδεχόμενες νομικές ή οικονομικές συνέπειες σε περίπτωση ρωσικών αντιδράσεων. Παρά τις διαβεβαιώσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι συνομιλίες προσέκρουσαν σε λεπτομέρειες που αφορούσαν το εύρος των εγγυήσεων και το σχέδιο προσωρινά «πάγωσε».
Ως λύση προκρίθηκε τελικά ένα κοινό ευρωπαϊκό δάνειο από τις αγορές, το οποίο θα στηρίζεται στο λεγόμενο δημοσιονομικό περιθώριο του προϋπολογισμού της ΕΕ. Ο μηχανισμός αυτός επιτρέπει στην Ένωση να εκδίδει ομόλογα με χαμηλό κόστος δανεισμού, αξιοποιώντας την υψηλή πιστοληπτική της αξιολόγηση, χωρίς άμεση επιβάρυνση των εθνικών προϋπολογισμών.
Το προσχέδιο Συμπερασμάτων προβλέπει ρητά ότι το δάνειο των 90 δισ. ευρώ δεν θα επηρεάσει τις δημοσιονομικές υποχρεώσεις χωρών όπως η Τσεχία, η Ουγγαρία και η Σλοβακία, ρύθμιση που θεωρήθηκε απαραίτητη για να εξασφαλιστεί η απαιτούμενη ομοφωνία.
Παρά τη ρευστότητα των διαπραγματεύσεων, η πολιτική βούληση παρέμεινε ισχυρή. Ο Πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ έθεσε το δίλημμα με τη φράση «Χρήματα σήμερα ή αίμα αύριο», ενώ η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ξεκαθάρισε ότι δεν επρόκειτο να αποχωρήσει από τις Βρυξέλλες χωρίς αποτέλεσμα. Αντίστοιχα, ο Αντόνιο Κόστα είχε διαμηνύσει ότι οι ηγέτες θα παραμείνουν στη Σύνοδο έως ότου υπάρξει συμφωνία.
Πέρα από την Ουκρανία, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υιοθέτησε συμπεράσματα για μια ευρεία ατζέντα διεθνών και ευρωπαϊκών θεμάτων. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στη Μέση Ανατολή, με στήριξη της Απόφασης 2803 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για τη Γάζα, στην ανάγκη σταθεροποίησης της περιοχής και στην επανεπιβεβαίωση της λύσης των δύο κρατών.
Οι ηγέτες καταδίκασαν τη βία κατά αμάχων, τόνισαν τη σημασία της ανθρωπιστικής βοήθειας μεγάλης κλίμακας μέσω του θαλάσσιου διαδρόμου της Κύπρου και εξέφρασαν έντονη ανησυχία για τη βία εποίκων στη Δυτική Όχθη και την Ανατολική Ιερουσαλήμ.
Σε ό,τι αφορά την ευρωπαϊκή άμυνα, η Ρωσία χαρακτηρίστηκε υπαρξιακή απειλή, με το Συμβούλιο να στηρίζει τον Οδικό Χάρτη Ετοιμότητας Άμυνας 2030 και να καλεί σε ενίσχυση της ανθεκτικότητας απέναντι σε υβριδικές επιθέσεις. Παράλληλα, τέθηκαν στο τραπέζι το νέο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο, η διεύρυνση της Ένωσης, η μετανάστευση και η ανάγκη καταπολέμησης της παραπληροφόρησης και της ξένης παρέμβασης.
Η Σύνοδος ολοκληρώθηκε με κάλεσμα προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να καταρτίσει έως το 2027 μακροπεριφερειακή στρατηγική για τον Ατλαντικό, επιβεβαιώνοντας ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση επιδιώκει ταυτόχρονα οικονομική στήριξη, γεωπολιτική σταθερότητα και θεσμική εμβάθυνση.
