Για πρώτη φορά από την έναρξη του πολέμου, ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι αποκάλυψε ότι εξετάζει την απόσυρση ουκρανικών στρατευμάτων από τα ανατολικά της χώρας, στο πλαίσιο πρότασης για τη δημιουργία αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης. Η δήλωση έγινε κατά την παρουσίαση ενός νέου ειρηνευτικού σχεδίου που, όπως ανέφερε, έχει καταρτιστεί με πρωτοβουλία των Ηνωμένων Πολιτειών, αποτέλεσε αντικείμενο διαπραγμάτευσης ανάμεσα στο Κίεβο και την Ουάσινγκτον και έχει ήδη διαβιβαστεί στη Μόσχα για σχόλια.
Ο Ουκρανός πρόεδρος διευκρίνισε ότι το σχέδιο θα πλαισιωθεί από πρόσθετες διμερείς συμφωνίες μεταξύ Ουκρανίας και ΗΠΑ, με έμφαση στην ασφάλεια και τη μεταπολεμική ανοικοδόμηση. Αν και δεν έδωσε στη δημοσιότητα το πλήρες έγγραφο, παρουσίασε αναλυτικά το περιεχόμενό του σε ενημέρωση δημοσιογράφων στο Κίεβο.
Αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη στην ανατολική Ουκρανία
Σύμφωνα με όσα ανέφερε, η νέα εκδοχή του ειρηνευτικού σχεδίου προβλέπει τη δημιουργία αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης στην ανατολική Ουκρανία, υπό την προϋπόθεση ότι και η Ρωσία θα αποσύρει αντίστοιχα τις δυνάμεις της. Η πρόταση αυτή συνιστά την πρώτη σαφή ένδειξη διάθεσης συμβιβασμού από τον Ζελένσκι σε ζητήματα εδαφικής φύσης στο Ντονμπάς, περιοχή για την οποία η Μόσχα διεκδικεί πλήρη έλεγχο, χωρίς ωστόσο να έχει καταφέρει να καταλάβει στρατιωτικά μεγάλες πόλεις.
Παράλληλα, το Κίεβο επαναλαμβάνει τη θέση του ότι οποιαδήποτε παραχώρηση εδαφών ενέχει τον κίνδυνο να ενθαρρύνει μελλοντική ρωσική επίθεση, καθιστώντας το ζήτημα της επικράτειας ένα από τα πιο ακανθώδη στις διαπραγματεύσεις.
Το σχέδιο των 20 σημείων
Το προτεινόμενο πλαίσιο ειρήνης περιλαμβάνει 20 βασικούς άξονες. Μεταξύ αυτών, επαναβεβαιώνεται ρητά η κυριαρχία της Ουκρανίας ως ανεξάρτητου κράτους και προβλέπεται πλήρες και άνευ όρων σύμφωνο μη επίθεσης μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας. Για την τήρηση της συμφωνίας προβλέπεται μηχανισμός εποπτείας της γραμμής επαφής, με εναέρια επιτήρηση μέσω μη επανδρωμένων μέσων, ώστε να διασφαλίζεται έγκαιρη ειδοποίηση για παραβιάσεις.
Η Ουκρανία θα λάβει ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας, ενώ ο στρατός της θα διατηρεί δύναμη 800.000 στελεχών σε καιρό ειρήνης. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, το ΝΑΤΟ και ευρωπαϊκά κράτη δεσμεύονται να παράσχουν εγγυήσεις αντίστοιχες με το άρθρο 5, με ρητή πρόβλεψη επαναφοράς όλων των διεθνών κυρώσεων κατά της Ρωσίας σε περίπτωση νέας εισβολής.
Το σχέδιο προβλέπει επίσης ένταξη της Ουκρανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση εντός σαφώς καθορισμένου χρονοδιαγράμματος και άμεση προνομιακή πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά. Παράλληλα, περιγράφεται ένα εκτεταμένο διεθνές πρόγραμμα ανοικοδόμησης και ανάπτυξης, με τη δημιουργία Ταμείου Ανάπτυξης της Ουκρανίας, επενδύσεις σε τεχνολογία, Τεχνητή Νοημοσύνη, υποδομές, ενέργεια και εξόρυξη φυσικών πόρων, καθώς και ενεργό ρόλο της Παγκόσμιας Τράπεζας.
Ιδιαίτερη μνεία γίνεται στη σύσταση επενδυτικών ταμείων συνολικού ύψους έως 200 δισεκατομμυρίων δολαρίων από ΗΠΑ και ευρωπαϊκές χώρες, στη θέσπιση αυστηρών κανόνων για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων και στο δικαίωμα της Ουκρανίας να διεκδικήσει αποζημιώσεις για τις ζημίες που υπέστη.
Σε πολιτικό επίπεδο, η Ουκρανία δεσμεύεται να παραμείνει μη πυρηνικό κράτος, ενώ η διαχείριση του πυρηνικού σταθμού της Ζαπορίζια προτείνεται να γίνεται από κοινού από Ουκρανία, ΗΠΑ και Ρωσία. Προβλέπονται επίσης εκπαιδευτικά και κοινωνικά προγράμματα κατά του ρατσισμού και υπέρ της ανεκτικότητας, με πλήρη εναρμόνιση στους κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις μειονότητες.
Η γραμμή ανάπτυξης στρατευμάτων στις περιοχές Ντονέτσκ, Λουχάνσκ, Ζαπορίζια και Χερσώνα αναγνωρίζεται de facto ως γραμμή επαφής, ενώ διεθνείς δυνάμεις θα μπορούν να αναπτυχθούν για την επιτήρηση της συμφωνίας, εφόσον υπάρξει έγκριση από το ουκρανικό κοινοβούλιο ή μέσω δημοψηφίσματος. Προϋπόθεση για την εφαρμογή της συμφωνίας αποτελεί και η αποχώρηση ρωσικών στρατευμάτων από συγκεκριμένες περιοχές, όπως το Χάρκιβ και το Σούμι.
Το σχέδιο περιλαμβάνει επίσης πρόνοιες για ανταλλαγή αιχμαλώτων πολέμου με το σχήμα «όλοι έναντι όλων», απελευθέρωση κρατουμένων πολιτών και παιδιών, σύσταση ανθρωπιστικής επιτροπής και διοργάνωση εκλογών στην Ουκρανία το συντομότερο δυνατό μετά την υπογραφή της συμφωνίας.
Η εφαρμογή του πλαισίου θα τελεί υπό την εποπτεία Συμβουλίου Ειρήνης, με τη συμμετοχή Ουκρανίας, Ρωσίας, ΗΠΑ, Ευρώπης και ΝΑΤΟ, υπό την προεδρία του προέδρου Τραμπ. Με την αποδοχή της συμφωνίας από όλες τις πλευρές, η κατάπαυση του πυρός θα τεθεί άμεσα σε ισχύ.
