Του Κίμωνα Λογοθέτη
Ποιος αναλαμβάνει την ευθύνη για τα σημεία-παγίδες του οδικού δικτύου που αφαιρούν ζωές; Ποιος λογοδότησε για τις κακοτεχνίες, τα σάπια στηθαία, τις επικίνδυνες ράμπες, το σκοτάδι και την εγκατάλειψη που μετατρέπουν καθημερινά τους δρόμους σε μηχανές θανάτου; Η απάντηση, όσο κυνική κι αν ακούγεται, παραμένει διαχρονικά η ίδια: κανένας.
Το πιο εμβληματικό παράδειγμα είναι το σημείο όπου σκοτώθηκε ο Παντελής Παντελίδης. Δέκα χρόνια μετά τον θάνατό του, κανείς δεν έχει αναλάβει την ευθύνη για τα σκουριασμένα και σάπια στηθαία, ούτε για την επικίνδυνα υπερυψωμένη ράμπα που «απογείωσε» το όχημά του και το εκτόξευσε πάνω στα σίδερα. Το σημείο παραμένει έως σήμερα μια γκρίζα ζώνη αρμοδιοτήτων, ένα θέμα που «τσούζει» και γι’ αυτό απλώς αποφεύγεται. Ο κανένας ήταν υπεύθυνος τότε, ο κανένας παραμένει υπεύθυνος και σήμερα.
Και φυσικά, δεν πρόκειται για εξαίρεση. Υπάρχουν εκατοντάδες, ίσως και χιλιάδες, τέτοια σημεία σε όλο το ελληνικό οδικό δίκτυο. Κι όμως, ούτε ένας διευθυντής τεχνικών υπηρεσιών, ούτε ένας προϊστάμενος, ούτε ένας αντιδήμαρχος, δήμαρχος ή αντιπεριφερειάρχης κάθισε στο σκαμνί. Όχι μόνο για τον Παντελίδη, αλλά για χιλιάδες ανθρώπους που έχασαν τη ζωή τους από την κακή συντήρηση και τις κακοτεχνίες. Όσο δεν υπάρχει ουσιαστικός έλεγχος από την πολιτική ηγεσία και όσο βασιλεύουν οι συναρμοδιότητες, οι υπεύθυνοι-ανεύθυνοι θα συνεχίσουν να κρύβονται πίσω από την «κακιά ώρα» και την «κακιά στιγμή».
Και εδώ τίθεται ένα κρίσιμο ερώτημα: γνωρίζουμε ότι όλα αυτά δεν είναι απλώς αμέλεια, αλλά παραβίαση της νομοθεσίας;
Η ισχύουσα νομοθεσία προβλέπει ρητά ότι πρέπει να πραγματοποιούνται τακτικές αυτοψίες σε όλους τους δρόμους του οδικού δικτύου, είτε ανήκουν στην αρμοδιότητα των περιφερειών είτε των δήμων. Έχουν οριστεί αρμόδιοι επόπτες μηχανικοί, οι οποίοι πληρώνονται και μάλιστα επιπλέον με οδοιπορικά και υπερωρίες ακριβώς για αυτή τη δουλειά: να ελέγχουν τους δρόμους, να εντοπίζουν κινδύνους, να συντάσσουν εκθέσεις αυτοψίας και να μεριμνούν για την αποκατάσταση, την τακτική συντήρηση και τη διόρθωση κακοτεχνιών.
Το ερώτημα λοιπόν δεν είναι αν υπάρχουν αρμόδιοι. Υπάρχουν και πληρώνονται. Το ερώτημα είναι: γιατί αυτό δεν εφαρμόζεται; Πού είναι οι εκθέσεις αυτοψίας; Πού είναι τα χρονοδιαγράμματα; Ποιος ελέγχει αν όσα καταγράφονται υλοποιούνται ή αν απλώς θάβονται σε κάποιο συρτάρι;
Το ίδιο ισχύει και για τις διαβάσεις πεζών. Οι Εθνικές Τεχνικές Προδιαγραφές ορίζουν ξεκάθαρα ότι οι διαγραμμίσεις πρέπει να κατασκευάζονται με ειδικά πιστοποιημένα, ανθεκτικά και ανακλαστικά υλικά. Στην πράξη, όμως, οι διαβάσεις βάφονται με φθηνά χρώματα, που σβήνουν μέσα σε λίγες ημέρες. Γιατί δεν γίνεται επανέλεγχος; Γιατί δεν απορρίπτονται κακοτεχνίες; Γιατί κανείς δεν επιβάλλει κυρώσεις;
Την ίδια στιγμή, ξοδεύονται εκατομμύρια ευρώ για τη συντήρηση φωτεινών σηματοδοτών, πινακίδων σήμανσης, διαγραμμίσεων και δημοσίου φωτισμού. Κι όμως, οι περισσότεροι δρόμοι ακόμη και κεντρικές αρτηρίες έχουν βυθιστεί στο σκοτάδι. Τα φανάρια δυσλειτουργούν, οι πινακίδες είναι κατεστραμμένες ή αόρατες και οι διαγραμμίσεις ανύπαρκτες. Τα έργα συντήρησης, όταν εκτελούνται, γίνονται χωρίς επιμέλεια και χωρίς ουσιαστικό έλεγχο.
Και εδώ προκύπτει το αμείλικτο ερώτημα του τίτλου: πού πάνε τα χρήματα από τα τέλη κυκλοφορίας;
Τα έσοδα από τα τέλη κυκλοφορίας, σύμφωνα με τον σκοπό της νομοθεσίας, προορίζονται για τη συντήρηση του οδικού δικτύου και την ενίσχυση της οδικής ασφάλειας. Το ίδιο ισχύει και για τα χρήματα από τις παραβάσεις της Τροχαίας, τα οποία κατευθύνονται στους δήμους για τη βελτίωση των δρόμων.
Κι όμως, όλοι γνωρίζουν ότι αυτά τα υπέρογκα ποσά σπάνια καταλήγουν εκεί που πρέπει. Αντί για ασφαλείς δρόμους, βλέπουμε πολιτιστικές εκδηλώσεις, φιέστες, φωταγωγήσεις και πάρκα αναψυχής. Σίγουρα όχι στο οδόστρωμα και όχι στην προστασία της ανθρώπινης ζωής.
Το συμπέρασμα είναι αμείλικτο. Οι δρόμοι χωρίς διόδια δεν είναι δωρεάν. Είναι απλώς ακριβότεροι γιατί πληρώνονται με φόρους, με αδιαφάνεια και, τελικά, με αίμα.
Και όσο κανείς δεν αναλαμβάνει την ευθύνη, το αίμα στην άσφαλτο θα συνεχίσει να βαφτίζεται «ατύχημα».
