Της Μαριάννας Γεωργαντή
Οι τελευταίες εξελίξεις στο ουκρανικό μέτωπο αποκαλύπτουν μια βαθιά σύγχυση στρατηγικής, κυρίως στη Δύση. Σύμφωνα με δημοσιεύματα, μεταξύ αυτών και της Le Monde, εξετάστηκε το ενδεχόμενο ενός «κορεατικού μοντέλου», παρόμοιου με εκείνο του 1953: όχι ειρήνη, αλλά κατάπαυση πυρός, μια αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη στο Ντονμπάς, χωρίς βαρέα όπλα και με διεθνή , κυρίως αμερικανική , επιτήρηση. Σταθερότητα χωρίς οριστική λύση.
Ωστόσο, το σενάριο αυτό φαίνεται να απορρίπτεται σχεδόν από όλους τους βασικούς παίκτες. Η Ουκρανία άφησε να εννοηθεί ότι δεν το αποδέχεται, ενώ η Ρωσία είναι κατηγορηματική, δεν επιθυμεί μια «παγωμένη σύγκρουση», αλλά μακροπρόθεσμη ειρήνη με σαφείς όρους και αναγνώριση των εδαφών που έχει καταλάβει και διεκδικήσει, κυρίως στο Ντονμπάς. Από ρωσικής πλευράς, μια απλή κατάπαυση πυρός θεωρείται αναβολή του προβλήματος, όχι λύση.
Στο επίκεντρο της πίεσης βρίσκεται πλέον ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Ο ίδιος έθεσε το ζήτημα των εκλογών, παρότι η χώρα βρίσκεται υπό στρατιωτικό νόμο, κάτι που καθιστά τη διαδικασία εξαιρετικά δύσκολη. Παράλληλα, άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο δημοψηφίσματος, χωρίς να είναι σαφές ποια εδάφη θα αφορά και με ποιες εγγυήσεις. Το αποτέλεσμα είναι ένας πρόεδρος εμφανώς εγκλωβισμένος πολιτικά, τόσο στο εσωτερικό όσο και διεθνώς.
Η πίεση δεν προέρχεται μόνο από τη Ρωσία. Ακόμη και από τις ΗΠΑ, κύκλοι κοντά στον Ντόναλντ Τραμπ, με χαρακτηριστικές δηλώσεις του γιου του, κατηγορούν τον Ζελένσκι ότι εμποδίζει την ειρήνη. Η άποψη που κερδίζει έδαφος είναι πως «όλοι συμφωνούν σε ένα πλαίσιο τερματισμού του πολέμου, εκτός από το Κίεβο». Ο Τραμπ εμφανίζεται ως ο παίκτης με το πάνω χέρι: αν κουραστεί να χρηματοδοτεί έναν πόλεμο χωρίς προοπτική, μπορεί απλώς να «τραβήξει την πρίζα».
Την ίδια στιγμή, η Ευρώπη μοιάζει αποκομμένη από την κοινωνική πραγματικότητα. Οι λαοί της αντιμετωπίζουν ακρίβεια, ενεργειακή πίεση και ανεξέλεγκτο μεταναστευτικό, ενώ οι ηγεσίες μιλούν ολοένα και περισσότερο για πόλεμο. Δηλώσεις όπως εκείνες του Μαρκ Ρούτε, περί «θυσίας όπως των προγόνων μας», και η εμμονή στην πολεμική προετοιμασία, γεννούν υποψίες στενών σχέσεων με τη βιομηχανία όπλων. Δεν είναι τυχαίο ότι κυκλοφορούν έντονα φήμες για διαπλοκή πολιτικών και αμυντικών κολοσσών.
Ιδιαίτερα επικίνδυνο είναι και το ζήτημα των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων. Η Ευρώπη εξετάζει τη χρήση τους για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας, παρά τις ξεκάθαρες ρωσικές προειδοποιήσεις για νομικές προσφυγές. Αν αυτό συμβεί, το πιθανότερο είναι ότι στο τέλος οι Ευρωπαίοι φορολογούμενοι θα κληθούν να πληρώσουν και την Ουκρανία και τη Ρωσία.
Το συμπέρασμα είναι σαφές, η Ρωσία παραμένει σταθερή στους στόχους της, ο Τραμπ κινείται με ωμό ρεαλισμό και διαπραγματευτική ισχύ, ενώ η Ευρώπη πληρώνει χωρίς να αποφασίζει. Και στο τέλος, ακόμη και η ανοικοδόμηση της Ουκρανίας φαίνεται πως θα περάσει στα χέρια αμερικανικών συμφερόντων. Οι λαοί, για άλλη μια φορά, μένουν με τον λογαριασμό.
