Σήμερα τίθεται σε ψηφοφορία ο νέος κρατικός προϋπολογισμός, ο οποίος περιλαμβάνει πρόσθετες παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης, ένα ζήτημα που έχει αναδειχθεί σε κορυφαία κοινωνική πρόκληση.
Τις νέες πρωτοβουλίες αναμένεται να παρουσιάσει ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, καθώς το πρόβλημα της στέγασης απασχολεί πλέον έντονα όχι μόνο την Ελλάδα αλλά και το σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με αντίστοιχες κινήσεις να προετοιμάζονται και σε επίπεδο Κομισιόν.
Η νέα δέσμη μέτρων έρχεται να ενισχύσει τις ήδη εφαρμοζόμενες πολιτικές, όπως η επιδότηση ενός ενοικίου ετησίως, οι ρυθμίσεις για τις βραχυχρόνιες μισθώσεις, τα φορολογικά κίνητρα για την αξιοποίηση κενών κατοικιών και τα στεγαστικά προγράμματα.
Συνολικά, ο προϋπολογισμός προβλέπει ελαφρύνσεις ύψους 1,76 δισ. ευρώ, που αποτυπώνονται σε μειώσεις φόρων αλλά και αυξήσεις σε μισθούς, συντάξεις και επιδόματα.
Στα βασικά μακροοικονομικά μεγέθη, η οικονομία εκτιμάται ότι θα αναπτυχθεί με ρυθμό 2,4% το επόμενο έτος, έναντι 2,2% φέτος. Ο στόχος θεωρείται ρεαλιστικός, καθώς εισέρχονται στην τελική φάση υλοποίησης τα προγράμματα του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ.
Οι επενδύσεις και η κατανάλωση αναμένεται να αποτελέσουν τους βασικούς μοχλούς ανάπτυξης το 2026. Οι επενδύσεις προβλέπεται να αυξηθούν κατά 10,2%, από 5,7% φέτος, ενώ οι δαπάνες του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων εκτιμάται ότι θα φτάσουν τα 17 δισ. ευρώ.
Η ιδιωτική κατανάλωση θα συνεχίσει να κινείται σε υψηλά επίπεδα, παρά τη μικρή επιβράδυνση στο 1,7% από 1,9%, ενώ η δημόσια κατανάλωση αναμένεται να αυξηθεί με ρυθμό 0,7% από 1,4% το 2025. Οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών προβλέπεται να ενισχυθούν κατά 4,5%, κυρίως λόγω της καλύτερης εικόνας σε τουρισμό και βιομηχανία, με τις εισαγωγές να αυξάνονται κατά 4,6%.
Πληθωρισμός, απασχόληση και δημοσιονομική εικόνα
Κεντρικός στόχος του νέου προϋπολογισμού είναι ο περιορισμός του πληθωρισμού και της ακρίβειας, με τον «πήχη» για τον τιμάριθμο να τοποθετείται στο 2,6% το 2025 και στο 2,2% το 2026. Η ανεργία εκτιμάται ότι θα μειωθεί στο 7,2% σε εθνικολογιστική βάση, ενώ σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ αναμένεται να διαμορφωθεί στο 8,6% το επόμενο έτος.
Σε δημοσιονομικό επίπεδο, προβλέπεται πρωτογενές πλεόνασμα 2,8% το 2026, έναντι 3,7% το 2025, εξέλιξη που αποδίδεται στη θετική επίδραση της φορολογικής μεταρρύθμισης και στην ενίσχυση των εισοδημάτων. Οι καθαρές πρωτογενείς δαπάνες αυξάνονται με ταχύτερο ρυθμό σε σχέση με το Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο, ενώ οι παραλαβές εξοπλιστικών προγραμμάτων αναμένεται να φτάσουν τα 2,3 δισ. ευρώ.
Το δημόσιο χρέος συνεχίζει την καθοδική του πορεία και από το 145,9% του ΑΕΠ το 2025 προβλέπεται να υποχωρήσει στο 138,2% το 2026, μετά και την πρόσφατη πρόωρη αποπληρωμή δανείων ύψους 5,29 δισ. ευρώ.
Τα φορολογικά έσοδα εκτιμάται ότι θα ανέλθουν στα 73,645 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 2,5 δισ. ευρώ σε σχέση με φέτος, με βασικές πηγές τον ΦΠΑ και τον φόρο εισοδήματος. Παράλληλα, αυξάνονται οι δαπάνες για συντάξεις, επιδόματα ΟΠΕΚΑ και παροχές ανεργίας.
Φορολογικές παρεμβάσεις και κοινωνικές ενισχύσεις
Ο προϋπολογισμός ενσωματώνει τις ήδη ψηφισμένες παρεμβάσεις ύψους 1,76 δισ. ευρώ, με έμφαση στη μεσαία τάξη, τις οικογένειες με παιδιά και τους νέους. Μεταξύ άλλων περιλαμβάνονται η αναμόρφωση της φορολογικής κλίμακας, η μείωση ή κατάργηση συμψηφισμών στις συντάξεις, οι αυξήσεις μισθών, η σταδιακή κατάργηση του ΕΝΦΙΑ σε μικρούς οικισμούς, οι μειώσεις ΦΠΑ σε συγκεκριμένες περιοχές, τα κίνητρα για την αγορά και εκμίσθωση κατοικιών, καθώς και παρεμβάσεις στα τεκμήρια διαβίωσης.
Παράλληλα, προβλέπονται ευνοϊκές ρυθμίσεις για ελεύθερους επαγγελματίες σε μικρούς οικισμούς, ειδικές πρόνοιες για νέες μητέρες και αυξημένη αποζημίωση για τους οπλίτες, ενισχύοντας το κοινωνικό αποτύπωμα του νέου προϋπολογισμού.
