Χωρίς συμφωνία για την αξιοποίηση των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων ολοκληρώθηκε, μετά από μαραθώνιες διαβουλεύσεις 14 ωρών, η Σύνοδος Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις Βρυξέλλες. Παρά το αδιέξοδο, οι Ευρωπαίοι ηγέτες ενέκριναν τελικά κοινό δάνειο ύψους 90 δισ. ευρώ προς την Ουκρανία, για την κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών της περιόδου 2026–2027.
Ρωγμές στην ΕΕ για τα παγωμένα ρωσικά κεφάλαια
Το αρχικό σχέδιο προέβλεπε τη χρήση των δεσμευμένων ρωσικών assets ως εγγύηση για τη στήριξη του Κιέβου, ωστόσο δεν εξασφάλισε την απαιτούμενη πολιτική συναίνεση. Αρκετά κράτη-μέλη εξέφρασαν σοβαρές επιφυλάξεις, επικαλούμενα νομικούς κινδύνους, οικονομικές συνέπειες αλλά και τον φόβο κλιμάκωσης των αντιδράσεων από τη Μόσχα.
Ευρωπαϊκή πηγή ανέφερε ότι το λεγόμενο «δάνειο επανορθώσεων» απαιτεί περαιτέρω τεχνική και νομική επεξεργασία, με το ζήτημα να παραμένει ανοικτό για επόμενες συνόδους.
Στροφή στον κοινό δανεισμό
Μετά το ναυάγιο στο θέμα των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων, οι «27» κατέληξαν σε εναλλακτική λύση: κοινό δανεισμό της ΕΕ ύψους 90 δισ. ευρώ. Την απόφαση ανακοίνωσε τα ξημερώματα της Παρασκευής ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα, και επιβεβαίωσε ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς.
Σύμφωνα με τις διευκρινίσεις, η Ουκρανία θα κληθεί να αποπληρώσει το δάνειο μόνο στην περίπτωση που η Ρωσία καταβάλει πολεμικές επανορθώσεις, ενώ η ΕΕ διατηρεί το δικαίωμα να αξιοποιήσει δεσμευμένα ρωσικά κεφάλαια εφόσον η Μόσχα αρνηθεί να αποζημιώσει το Κίεβο.
Εκτός χρηματοδοτικού σχήματος τρεις χώρες
Στο νέο χρηματοδοτικό πλαίσιο δεν συμμετέχουν Ουγγαρία, Σλοβακία και Τσεχία, οι οποίες διαφωνούν με τη συνέχιση της οικονομικής στήριξης προς την Ουκρανία. Τα κεφάλαια θα συγκεντρωθούν μέσω κοινού δανεισμού με τη συμμετοχή 24 κρατών-μελών, ωστόσο η ενεργοποίηση του μηχανισμού απαιτεί τη συναίνεση και των 27, καθώς καλύπτεται από εγγυήσεις του μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της ΕΕ.
Πολιτικές ισορροπίες και επόμενα βήματα
Η έκβαση της Συνόδου θεωρείται πολιτικό πλήγμα για τον Γερμανό καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς, ο οποίος είχε ταχθεί υπέρ της άμεσης αξιοποίησης των ρωσικών assets. Αντίθετα, ενισχυμένη εμφανίζεται η θέση του Βέλγου πρωθυπουργού Μπαρτ ντε Βέβερ, που είχε εκφράσει έντονες επιφυλάξεις για το σχέδιο.
Οι διαπραγματεύσεις για τη μακροπρόθεσμη χρηματοδοτική αρχιτεκτονική της Ουκρανίας αναμένεται να συνεχιστούν, χωρίς σαφές χρονοδιάγραμμα για συνολική συμφωνία.
