Κάτι που ίσως δεν έχουμε συνειδητοποιήσει επαρκώς μετά το 1922 είναι πως «η καθ’ ημάς Ανατολή» έχει μεταβληθεί σε τουρκική Ανατολή. Παράλληλα η ρωσική «Ανατολή», κάποτε στενά συνδεδεμένη μαζί μας, όχι μόνο συμμαχεί με την Τουρκία, αλλά με την εισβολή στην Ουκρανία έχει επιλέξει μια ευρασιατική στρατηγική.
Συνεπώς, τόσο η καθ’ ημάς Ανατολή, όσο και η Ορθόδοξη Ανατολή, αποτελούν παρελθόν για την Ελλάδα. Δεν βρισκόμαστε πλέον «μεταξύ Ανατολής και Δύσεως», αλλά συνιστούμε πλέον το σύνορο της Ευρώπης απέναντι στην Ανατολή, διατηρώντας μόνον πνευματικά και πολιτιστικά την αρχέγονη σχέση μας με την Ανατολή.
Όμως είναι δυνατόν να οικοδομήσουμε με τη Δύση μια σχέση αμοιβαιότητας και αλληλεγγύης; Μήπως κινδυνεύουμε να μας εγκαταλείψει στους Οθωμανούς, όπως είχε κάνει το 1453;
Σήμερα η συγκυρία έχει αντιστραφεί και η Ευρώπη, άλλοτε κέντρο του κόσμου, συνεχίζει μια καθοδική πορεία. Οι ευρωπαϊκές χώρες κινδυνεύουν μέσα στα επόμενα 50 χρόνια να αποτελέσουν μια «Ευραφρική» και μια «Ευρασία», ενώ η Ρωσία θα μεταβληθεί σε παράρτημα της Κίνας και του ισλάμ.
Για να παραμείνουν δε ένας σημαντικός γεωπολιτικός παράγοντας, είναι υποχρεωμένες να συμπήξουν ένα κοινό οικονομικό πολιτισμικό, πληθυσμιακό και αμυντικό μέτωπο.
Και μια πιθανή επικράτηση του τουρκικού ισλάμ στην Ελλάδα και στα Βαλκάνια θα ακυρώσει την οποία ευρωπαϊκή ενοποίηση. Ίσως γι’ αυτό οι Γάλλοι βλέπουν τη συμμαχία με την Ελλάδα ως στρατηγικής σημασίας για την ίδια την ευρωπαϊκή οικοδόμηση.
Η σημαντική γεωπολιτική θέση της Ελλάδας και της Κύπρου προκαλούσε παραδοσιακά την ανάμειξη των μεγάλων δυνάμεων, με αρνητικές, πολύ συχνά, συνέπειες.
Σήμερα βρισκόμαστε ίσως σε μία ιστορική στιγμή κατά την οποία η γεωπολιτική μας θέση μπορεί να μεταβληθεί σε πλεονέκτημα, με την προϋπόθεση ότι θα διαθέτουμε μια κοινωνία που έχει τη θέληση να βγει από την παρακμή και ένα κράτος ικανό να αντισταθεί πρωτογενώς στον τουρκικό επεκτατισμό· μόνο η αντίσταση μπορεί να κινητοποιήσει αλληλεγγύη και συμμάχους.
Οι Έλληνες στο παρελθόν διέσωσαν και διαμόρφωσαν τον ευρωπαϊκό πολιτισμό, στον Μαραθώνα και στον Γρανικό· μετέβαλαν τον χριστιανισμό σε οικουμενικό· απέκρουσαν τα κύματα του αραβικού ισλάμ στα τείχη της Βασιλεύουσας (674-678, 717-718) και με την πτώση τους, το 1453, θα θέσουν όρια στην τουρκική επέκταση. Τέλος, με την Επανάσταση του 1821 θα εγκαινιάσουν την αποσύνθεση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Σήμερα πάλι καλούνται να πραγματοποιήσουν έναν νέο άθλο: για να διασωθούν οι ίδιοι, είναι υποχρεωμένοι να αποτελέσουν και το προζύμι μιας ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
Η σημερινή Ελλάδα θα μπορούσε να λειτουργήσει ως Ακρίτας και πολιτισμικός πυκνωτής της Ευρώπης, ολοκληρώνοντας ταυτόχρονα την αυτεξουσιότητά της και να σταθεί, αν όχι ισότιμη με τη μεγάλη της ιστορική παράδοση, τουλάχιστον αντάξιά της.
Αν το 1922 βούλιαξε, από δική μας ευθύνη, η Μεγάλη Ιδέα της ανασύστασης του ελληνικού κόσμου ως αυτόνομου πόλου με επίκεντρο την Κωνσταντινούπολη, σήμερα μόνο η νέα Μεγάλη Ιδέα της συνέχειας του ελληνισμού στα πλαίσια μιας γεωπολιτικά, αμυντικά και πολιτιστικά αυτόνομης Ευρώπης, με επίκεντρο πλέον την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, μπορεί να έχει το οποιοδήποτε υπαρξιακό και γεωπολιτικό νόημα.
Περιεχόμενο ραδιοφων. εκπομπής του Ανδρέα Μαζαράκη με τον Γιώργο Καραμπελιά, συγγραφέα και εκδότη του περιοδικού Άρδην
