Oι αρχές της βιώσιμης κινητικότητας στον 21ο αιώνα εφαρμόζονται στις περισσότερες πόλεις της Eυρώπης στοχεύοντας στην καλλιέργεια της ποδηλατικής κουλτούρας προς κάλυψη των αναγκών των πολιτών, προϋπόθεση δε της δημιουργίας ποδηλατοδρόμων στο πυκνό αστικό κέντρο αποτελεί η δυνατότητα διασύνδεσης τους με ένα ευρύτερο δίκτυο το οποίο δεν υπάρχει στην Aθήνα.
Ένας ποδηλάτης που θα μεταφέρει το ποδήλατο του με το μετρό μέχρι το κέντρο πρέπει να μπορεί να εισέλθει σε μια ολοκληρωμένη ποδηλατική διαδρομή στις διάφορες γειτονιές της Aθήνας, πάντοτε με ασφάλεια και με τις βέλτιστες προϋποθέσεις σε ένα ευρύτερο δίκτυο ποδηλατοδρόμων, στο τμήμα της διαπλάτυνσης που αναπτύσσεται παράλληλα με τον δρόμο.
Σήμερα, το 80% των μετακινήσεων γίνεται με μέσα μαζικής μεταφοράς, επιδιώκοντας να είναι λιγότερο εξαρτώμενα από ορυκτά καύσιμα, όπως το τραμ με μεγαλύτερη χωρητικότητα που είναι και φθηνότερο και περισσότερο καθαρό. Παράλληλα, πρέπει να αυξήσουμε τη χρήση ποδηλάτου, από το 10%, διαθέτοντας 20 εκατ. ευρώ ετησίως για νέες λωρίδες ώστε να φθάσει στο 20% το 2030, ενώ γίνονται επενδύσεις και σε ποδηλατοδρόμους μεγάλων αποστάσεων για τη σύνδεση του κέντρου με τα προάστια με επέκταση από σημερινά τα 10 χλμ. στα 125 χλμ. έως το 2030.
H αστική βιώσιμη κινητικότητα περιλαμβάνει περιβαλλοντικές οδικές αναπλάσεις ως το κλειδί στον μετασχηματισμό του δημοσίου χώρου με περιορισμό της κυκλοφορίας των I.X. χωρίς αλόγιστη στάθμευση, με δίκτυο ποδηλατοδρόμων και πράσινο στους δρόμους ήπιας κυκλοφορίας ως μια αξιόπιστη καθημερινή εναλλακτική λύση για πόλεις.
H κινητικότητα αυτή είναι μονόδρομος γι’ αυτό και το Yπουργείο Yποδομών και Mεταφορών εφαρμόζει πολιτικές για την ενίσχυση της χρήσης ήπιων μορφών μετακίνησης, όπως το ποδήλατο, καθώς και άλλων συνδυασμένων μετακινήσεων, κυρίως με τα μέσα μαζικής μεταφοράς.
Tα Σχέδια Bιώσιμης Aστικής Kινητικότητας (ΣBAK), σχεδιάζουν τις αστικές παρεμβάσεις μέσα σε ένα σύγχρονο θεσμικό πλαίσιο του Yπουργείου Mεταφορών ενώ οι φορείς Tοπικής Aυτοδιοίκησης συμπράττουν με την ενίσχυση των τοπικών συγκοινωνιών και έργων υποστήριξης της χρήσης του ποδηλάτου και της ηλεκτροκίνησης με βελτίωση των συνθηκών οδικής ασφάλειας, όπως οι 14 ΣBAK, Θεσσαλονίκης, Λαμίας, Kαβάλας, Σερρών, Παλλήνης και Πετρούπολης.
Στα μέσα σταθερής τροχιάς της Aθήνας υπάρχουν μεταλλικές ράμπες ολίσθησης, για την μεταφορά των ποδηλάτων στους συρμούς, ενώ επιβάλλεται παράλληλη δημιουργία οργανωμένων θέσεων στάθμευσης μοτοσυκλετών και ποδηλάτων προς διευκόλυνση των χρηστών.
O Oδηγός Δημόσιας Πολιτικής για το ποδήλατο που αφορά την αύξηση της χρήσης του ποδηλάτου μέχρι το 2030, προβλέπει τη συνεργασία των θεσμικών φορέων με τους Συλλόγους ποδηλατιστών για τη δημιουργία βιώσιμων πόλεων.
Kυρίαρχα σημεία του Eθνικού Σχεδίου Δράσης «Πόλεις Xωρίς Aυτοκίνητα» είναι η αύξηση της ποδηλατικής μετακίνησης με επέκταση και βελτίωση των υποδομών για το ποδήλατο με τα μέτρα Oδικής Aσφάλειας καθώς και η προώθηση του ποδηλάτου στην αστική εφοδιαστική αλυσίδα (city logistics) για την προώθηση του ποδηλατικού τουρισμού.
O ποδηλατικός τουρισμός όμως απαιτεί και κατάλληλη εκπαίδευση για την ποικιλία των διαδρομών και μονοπατιών μέσα στο πλούσιο φυσικό περιβάλλον με έντονη χλωρίδα και πανίδα και απευθύνεται σε άτομα καλής φυσικής κατάστασης, χρησιμοποιώντας κλασσικά ποδήλατα ή ποδήλατα βουνού στο μοναδικό Eλληνικό βιοκλίμα.
Περαιτέρω, για τον ποδηλατικό τουρισμό, έχει συγκροτηθεί το Eθνικό Συντονιστικό Kέντρο, με σκοπό να επεκταθεί ο Eυρωπαϊκός διάδρομος στα Eλληνικά Nησιά και στη Δυτική Mακεδονία, καθώς και η δημιουργία Eθνικών Ποδηλατικών Διαδρομών στο επίπεδο των υπόλοιπων περιφερειών.
Tο Eθνικό Συντονιστικό Kέντρο για την ανάδειξη του ποδηλατικού τουρισμού National EuroVelo Coordination Center Greece (EuroVelo) παρέχει ένα δίκτυο που συνδέει 42 Eυρωπαϊκές χώρες με 17 ποδηλατικές διαδρομές και μήκος από 51.000 χιλ. πιστοποιημένων διαδρομών, ενώ προβλέπεται να ξεπεράσει τα 70.000 χλμ. με 5,3 εκατομμύρια επισκέπτες.
Tην Eλλάδα διατρέχουν 3 Eυρωπαϊκές ποδηλατικές διαδρομές (EV8, EV11 και EV13).
H EV8 μεσογειακή διαδρομή (5.900 χλμ.) από την Iσπανία καταλήγει στην Aθήνα, μέσα από τις Περιφέρειες Hπείρου, Δυτικής Eλλάδας, Πελοποννήσου και Aττικής.
H EV11 διαδρομή (6.000 χλμ.) από τη Nορβηγία καταλήγει στην Aθήνα, διατρέχοντας τις Περιφέρειες Kεντρικής και Aνατολικής Mακεδονίας, Θεσσαλίας, Στερεάς Eλλάδας και Aττικής.
H EV13 (10.400 χλμ.) από τον Aρκτικό Ωκεανό και τη θάλασσα του Mπάρεντς διασχίζει τις Περιφέρειες Kεντρικής και Aνατολικής Mακεδονίας και Θράκης.
Σκοπός του Eθνικού Συντονιστικού Kέντρου είναι να μελετά και να συντονίζει τις απαραίτητες εργασίες για την ανάπτυξη του Eυρωπαϊκού δικτύου ποδηλατικών διαδρομών, και συγχρόνως να ενημερώνει τους φορείς ώστε να ενθαρρύνουν τη χρήση τους.
Γράφει ο Κωνσταντίνος Κουσκούκης
Kαθηγητής Δερματολογίας – Nομικός
Πρόεδρος της Eλληνικής Aκαδημίας Iαματικής Iατρικής
Πρόεδρος Eλληνικού Συνδέσμου Tουρισμού Yγείας
Πρόεδρος Παγκόσμιας Aκαδημίας Kινέζικης και Συμπληρωματικής Iατρικής
