Το πρόβλημα της στέγασης εξελίσσεται σε σοβαρό κοινωνικό ζήτημα, καθιστώντας αναγκαία τη λήψη πρόσθετων μέτρων για τη διευκόλυνση της απόκτησης κατοικίας και την αύξηση της προσφοράς προσιτών σπιτιών, ειδικά στα μεγάλα αστικά κέντρα.
Η Έκθεση Νομισματικής Πολιτικής της Τράπεζας της Ελλάδος προειδοποιεί ότι η σημαντική και συνεχιζόμενη αύξηση των τιμών των ακινήτων και των ενοικίων αποτελεί σοβαρή πρόκληση για τα νοικοκυριά, καθιστώντας την απόκτηση κατοικίας απαγορευτική και αυξάνοντας το κόστος στέγασης, ιδιαίτερα για τα νέα ζευγάρια. Αυτό εντείνει την κοινωνική ανισότητα και επηρεάζει αρνητικά τον οικογενειακό προγραμματισμό, μειώνοντας δυνητικά το ποσοστό γεννήσεων.
Επισημαίνεται επίσης η δυσαναλογία μεταξύ του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών και των υψηλών τιμών, που ενισχύεται από τη ζήτηση από το εξωτερικό και το αυξημένο κόστος κατασκευής και δανεισμού.
Η έκθεση τονίζει ότι οι πρόσφατες παρεμβάσεις για τον περιορισμό της επενδυτικής ζήτησης για κατοικίες (βραχυχρόνιες μισθώσεις, Golden Visa) κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά απαιτούνται περαιτέρω μέτρα για την αύξηση της προσφοράς προσιτών κατοικιών.
Η Τράπεζα της Ελλάδος προβλέπει ότι οι τιμές θα συνεχίσουν να αυξάνονται λόγω του τουρισμού, της βελτίωσης των υποδομών και της ανανέωσης των κτιρίων, σημειώνοντας ότι οι αβεβαιότητες λόγω γεωπολιτικής αστάθειας, πληθωρισμού και υψηλού κόστους κατασκευής, σε συνδυασμό με τη μείωση της αγοραστικής δύναμης και τον περιορισμένο τραπεζικό δανεισμό, παραμένουν.
Οι συνεχείς αλλαγές στη νομοθεσία και τη φορολογία επηρεάζουν αρνητικά την επενδυτική και κατασκευαστική δραστηριότητα, σε μια περίοδο που η ζήτηση υπερβαίνει την προσφορά και οι αξίες των κατοικιών αυξάνονται πολύ πιο γρήγορα από τα εισοδήματα των νοικοκυριών. Οι τιμές των κατοικιών είναι μόλις 4,1% χαμηλότερες από το ιστορικό υψηλό του 2008, ενώ από το χαμηλότερο σημείο τους το 2017, έχουν αυξηθεί κατά 66,4%.
Κατά το πρώτο τρίμηνο του 2024, οι τιμές των διαμερισμάτων αυξήθηκαν κατά 10,4% ετησίως, ενώ το 2023 οι τιμές αυξήθηκαν κατά 13,8% ετησίως. Τα νέα διαμερίσματα αυξήθηκαν κατά 10,8% και τα παλαιά κατά 10,1% το πρώτο τρίμηνο του 2024, ενώ το 2023 τα παλαιά διαμερίσματα είχαν αύξηση 14,5% και τα νέα 12,7%.
Γεωγραφικά, το πρώτο τρίμηνο του 2024, η Θεσσαλονίκη και οι υπόλοιπες περιοχές της χώρας κατέγραψαν υψηλότερους ετήσιους ρυθμούς αύξησης (12,2% και 12,1% αντίστοιχα) από τον πανελλαδικό μέσο όρο (10,3%), ενώ η Αθήνα είχε χαμηλότερη αύξηση (9,4%).
Οι ξένες επενδύσεις στην αγορά ακινήτων συνεχίζουν να αυξάνονται, με καθαρές ξένες άμεσες επενδύσεις στην Ελλάδα για την αγορά ακινήτων να καταγράφουν αύξηση 4,6% το πρώτο τρίμηνο του 2024, φτάνοντας τα 520 εκατ. ευρώ, έναντι 497 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2023.
